________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० ११ उ० ११ सू. १ कालव्यनिजपणम् ४५१ श्रमणोपासकः, अभिगतजीवाजीवो यावत-विहरति, स्वामी समवसृतः, यावत् पर्षत् पर्युपास्ते। ततः खलु स सुदर्शनो श्रेष्ठी अस्याः कथायाः लब्धार्थः सन् हृष्टतुष्ट० स्नातः कृत यावत्-प्रायश्चित्तः सर्वालङ्कारविभूषितः स्वस्माद् गृहात् पतिनिष्क्राम्यति, प्रतिनिष्क्रम्य सकोरण्टमाल्यदाम्ना छत्रेण ध्रियमाणेन पाद विहारचारेण महता पुरुषवागुरापरिक्षिप्तो वाणिजग्रामं नगरं मध्यमध्येन निर्गच्छति, निर्गम्य यत्रैव दूतिपलाशं चैत्यम् , यत्रैव श्रमणो भगवान् महावीरस्तत्रैवो. पागच्छति, उपागत्य श्रमणं भगवन्तं महावीरं पञ्चविधेन अभिगमेन अभिगच्छति, तद्यथा सचित्तानां द्रव्याणां यथा ऋषभदत्तो यावत् त्रिविधया पर्युपासनया पर्युपास्ते । ततः खलु श्रमणो भगवान् महावीरः सुदर्शनस्य श्रेष्ठिनः तस्यां महातिमहालयायां यावत् आराधको भवति । ततः खलु सुदर्शनः श्रेष्ठी श्रमणस्य भगवतो महावीरस्य अन्तिके धर्म श्रुत्वा निशम्य हृष्टतुष्ट० उत्थया उत्तिष्ठते, उत्थया उत्थाय श्रमणं भगवन्तं महावीरं त्रिः कृत्वो यावत् नमस्यित्वा एवम् अवादीत्-कातविधः खलु कालः प्रज्ञप्तः ? सुदर्शन ! चतुर्विधः कालः पज्ञप्तः, तद्यथा-प्रमाणकाल: १, यथायुर्निवतितकालः २, मरणकालः ३, अद्धाकालः४, इति ।मु० १॥
टीका-पूर्वोदेशके लोकवक्तव्यता प्रतिपादिता, सम्पति लोकवतिकालद्रव्यवक्तव्यताभितसुदर्शनचरित्र प्ररूपयितुमाह-'तेणं कालेणं' इत्यादि, 'तेणं कालेणं, तेणं समएणं, वाणियगामे नाम नयरे होत्था, वणओ' तस्मिन् काले तस्मिन् समये वाणिजग्रामं नाम नगरम् वर्णकः, अस्य वर्णनम् औषपातिके
कालद्रव्यवक्तव्यता'तेण कालेण तेण समएण' इत्यादि। टीकार्थ-पहिले उद्देशे में लोक की वक्तव्यता कही जा चुकी है, अब लोकवती कालद्रव्य की वक्तव्यता से युक्त सुदर्शन चरित्र की प्ररूपणा इस सूत्र द्वारा सूत्रकार कर रहे हैं-' तेण कालेण, तेण सम. एण, वाणियगामे नाम नयरे होस्था, चण्णओ' उस काल में और उस
કાળદ્રવ્યવક્તવ્યતા “ तेण कालेणं तेण' समएण" त्याह ટીકાથ–આગળના (દસમાં) ઉદ્દેશામાં લેકની વક્તવ્યતાનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે હવે લકવત કાલદ્રવ્યની વક્તવ્યતાથી યુક્ત સુદર્શન ચરિત્રની સૂત્રકાર આ સૂત્ર દ્વારા નીચે પ્રમાણે પ્રરૂપણું કરે છે
“तेण कालेण तेण समएण, वाणियग्गामे नाम नयरे होत्था, वण्णओ" તે કાળે અને તે સમયે વાણિજગ્રામ નામે નગર હતું. ઔપપાતિક સૂત્રમાં
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૯
