________________
ममेयचन्द्रिका टीका श० ११ ३०१० सू०२ लोकालोकपरिणामनिरूपणम् ४२३ तान् अष्टबलिपिण्डान् धरणितलमप्राप्तवान् क्षिप्रमेव प्रतिसंहर्तुम् , ते खलु गौतम ! देवाः तया उत्कृष्टया यावत् देवगत्या लोके स्थित्वा असद्भावप्रस्थापनया एकोदेवः पौरस्त्याभिमुखः प्रथातः, एको देवो दक्षिणपौरस्त्याभिमुखः प्रयातः, एवं यावत्-उत्तरपौरस्त्याभिमुखः, एको देवः ऊर्वाभिमुखः, एको देवः अधोऽभिमुलः प्रयातः, तस्मिन् काले, तस्मिन् समये वर्षशतसहस्रायुको दारकः प्रयातः, ततः खलु तस्य दारकस्य अम्बापितरौ प्रहीणौ भवतः नो चैव खलु ते देवा अलोकान्तं संप्राप्नुवन्ति, तदेव०, तेषां खलु देवानां किं गतं बहुकम् अगतं बहुकम् ? गौतम ! नो गतं बहुकम् , अगतं बहुकम् , गतात् तत् अगतम् अनन्तगुणम् , अगतात् तत् गतम् अनन्तभागम् , अलोकः-खलु गौतम ! एतन्महालयः प्रज्ञतः ॥५० २।।
टीका-लोकालोकप्रस्तावात् तत्परिमाणवक्तव्यतामाह 'लोए णं भंते !' इत्यादि, 'लोए णं भंते ! के महालए पण्णत्ते' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! लोकः खलु किं महालयः कीदृग् विशालः प्रज्ञप्तः ? भगवानाह-'गोयमा ! अयं णं जंबुहोवे दीवे सम्बदीवाणं जाव परिक्खेवेणं' हे गौतम ! अयं खलु जम्बूद्वीपो मध्यजम्बूद्वीपो द्वीपः सर्वद्वीपानां यावत् सर्वसमुद्राणाम् आभ्यन्तरिकः सर्वक्षुद्रको
लोकालोकपरिमाणवक्तव्यता'लोए ण भंते ! के महालए पण्णते' इत्यादि। टीकार्थ-लोकालोक के कथन से यहां सूत्रकार ने उनके परिमाण की वक्तव्यता का कथन किया है-इसमें गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं'लोए णं भंते ! के महालए पण्णसे' हे भदन्त ! लोक कितना बडा है? इसके उत्तर में प्रभु ने कहा-'गोयमा ! अयं ण जंबुद्दीवे दीवे सव्वदीवाण जाव परिक्खेवेण' हे गौतम ! यह जंबूद्वीप नामका द्वीप-मध्यजम्बू द्वीप-समस्त दीपों के यावत्-समस्त समुद्रों के बीचमें है अर्थात्
લેક અને અલકના પરિમાણુની વક્તવ્યતા
“लोए ण भंते ! के महालए पण्णत्ते" त्या ટીકાર્થ–સૂત્રકારે આ સૂત્રમાં લેક અને અલોકના પ્રમાણનું નિરૂપણ કર્યું છે. આ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને એવો પ્રશ્ન पूछे छे - “लोएण भंते ! के महालए पण्णते १" . लगवन् ! को કેટલે વિશાળ મેટે કહ્યો છે?
महावीर प्रसुन उत्तर-"गोयमा । अयण जंबुद्दीवे दीवे सम्वदीवाण जाव परिक्खेवेणं " है गौतम ! दीप नामना दी५-मध्य दी५સમસ્ત દ્વીપ અને સમસ્ત સમુદ્રોની વચ્ચે આવેલું છે અને તે સમસ્ત દ્વીપ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૯
