________________
४००
भगवतीसूत्र पएसा?' हे भदन्त ! अधोलोकक्षेत्रलोके खलु किं जीवाः, जोवदेशाः, जीव प्रदेशा भवन्ति ? भगवानाह-एवं जहा इंदा दिसा तहेव निरवसेसं भाणियबजाव अद्धासमए:' एवं पूर्वोक्तरीत्या यथा ऐन्द्री पूर्वा दिक् दशमशतके प्रथमोद्देशके प्रति पादित्ता तथैवात्रापि निरवशेषं सर्वम् अधोलोकक्षेत्रलोकस्वरूपं भणितव्यम्प्रतिपत्तव्यम् , यावत्-अद्धाप्तमयः, यावत्करणात्-अधोलोकक्षेत्रलोके खलु भदन्त ! कि जीवाः, जीवदेशाः, जीवप्रदेशाः, किंवा अजीवाः, अजीवदेशाः, अजीवप्रदेशाः? गौतम ! जीवा अपि, जीवदेशा अपि, जीवप देशा अपि, अजीवा अपि, अजीवदेशा अपि, अजीवपदेशा अपि, इत्यादि संग्र खम् । गौतमः पृच्छति-'तिरियलोयखेनजीव देश-प्रदेश आदि की वक्तव्यता के विषय में पूछते हैं - अहेलोगखेत्तलोए णं भंते ! किं जीवा, जीवदेमा, जीवपएसा' हे भदन्त ! अधो. लोक रूप क्षेत्रलोक में क्या जीव हैं ? या जीवदेश हैं ? या जीव प्रदेश हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'एवं जहा इंदा दिसा तहेव निरवसेसं भाणियव्यंजाव अद्धासमए ' जैसा कथन पूर्व दिशा के संबंध में दशवें शतक के प्रथम उद्देशक में किया गया है वैसा ही वह सम्पूर्ण कथन यहां पर भी करना चाहिये वहां इस विषय में ऐसा कथन आया हैहे भदन्त ! अधोलोकरूपक्षेत्रलोक में क्या जीव हैं ? जीवदेश हैं ? या जीव प्रदेश हैं ? या अजीव हैं ? अजीवदेश हैं ? या अजीव प्रदेश हैं ? उत्तर में प्रभु ने कहा-हे गौतम! अधोलोकरूप क्षेत्रलोक में जीव भी हैं जीव देश भी हैं और जीवप्रदेश भी हैं, अजीव भी हैं, अजीवदेश भी हैं और अजीव
હવે ગૌતમસ્વામી છવદેશ, જીવપ્રદેશ આદિ વિષે પ્રશ્ન પૂછે છે
“ अहेलोगखेत्तलोए ण भंते ! किं जीवा, जीवदेसा, जीवपएसा" के ભગવન! અધેલક રૂપ ક્ષેત્રકમાં શું છે છે ખરાં? શું છવદેશે છે ખરા ? શું જીવપ્રદેશો છે ખરાં?
___ महावीर प्रभुने। उत्तर-“ एवं जहा इंदा दिसा तहेव निरवसेस भाणियव जाव अद्धासमए" गीतम! शमशतना पॐ शाम पूरा વિષે જેવું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે, એવું જ સંપૂર્ણ કથન અહી પણ કરવું જોઈએ. તે કથનને આધારે અહીં આ પ્રકારના પ્રશ્નોત્તર બનાવી શકાય
ગૌતમ સ્વામીને પ્રશ્નહે ભગવન્ ! અલેક રૂપ ક્ષેત્રલોકમાં શું જીવે છે ખરાં? જીવદેશે છે ખરાં? જીવ પ્રદેશ છે ખરાં? અજી છે ખરાં? અછવદેશે છે ખરાં ? અજીવ પ્રદેશ છે ખરાં?
મહાવીર પ્રભુને ઉત્તર-“હે ગૌતમ! અલેક રૂપ ક્ષેત્રમાં છે પણ છે, જીવદેશ પણ છે, જીપપ્રદેશે પણ છે, અજી પણ છે, અજીવ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૯