________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० ११ उ० १० स० १ लोकस्वरूपनिरूपणम् ३८७ सपएसे अलोगस्स णं भंते ! एगमि आगासपएसे पुच्छा, गोयमा! णो जीवा, नो जीवदेसा, तंचेव जाव अणंतेहिं अगुरुयलहुयगुणेहिं संजुत्ते सव्वागासस्स अणंतभागूणे, दवओ णं अहेलोगखेत्तलोए, अणंताइंजीवदवाई, अणंताई अजीवदवाई, अणंता जीवाजीवदव्वा, एवं तिरियलोयखेत्तलोए वि, एवंउड्डलोयखेत्तलोए वि, दबओणं अलोए वत्थि जीवदव्वा, नेवत्थि अजीवदव्या, नेवत्थि जीवाजीवदव्वा, एगे अजीवदव्वदेसे, जाव सव्वागास अणंतभागूणे, कालओ गं अहेलोयखेत्तलोए न कयाइ, नासि, जाव निच्चे एवं जाव अहोलोए, भावओ णं अहेलोगखेत्तलोए अणंता वन्नपज्जवा, जहा खंदए जाव अणंता अगुरुयल हुयपज्जवा एवं जाव लोए, भावओणं अलोए, नेवत्थि वन्नपजवा जाव नेवत्थि अगुरुल हुयपज्जवा एगे अजीवदव्वदेसे जाव अणंतभागूणे ॥सू०१॥
छाया-राजगृहे यावत्-एवम् अवादीत्-कतिविधः खलु — भदन्त ! लोकः प्रज्ञप्त : गौतम ! चतुर्विधो लोक : प्रज्ञप्तः, तद्यथा-द्रव्यलोकः, क्षेत्रलोकः, काल. लोकः, भावलोकः । क्षेत्रलोकः खलु भदन्त ! कतिविधः प्रज्ञप्तः ? गौतम ! त्रिविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-अधोलोकक्षेत्रलोकः। तिर्यग्लोकक्षेत्रलोकः २, ऊर्ध्वलोकक्षेत्रलोकः ३ अधोलोकक्षेत्रलोकः खलु भदन्त ! कतिविधः प्रज्ञप्तः गौतम ! सप्तविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-रत्नप्रभापृथिव्यधोलोकक्षेत्रलोकः, यावत्-अधःसप्तमी पृथिव्यधोलोकक्षेत्रलोकः । तियग्लोकक्षेत्रलोकः खलु भदन्त ! कतिविधः प्रज्ञप्तः? गौतम ! असंख्येयविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा जम्बूद्वीपः तिर्यग्लोकक्षेत्रलोकः, यावत स्वयम्भूरमणसमुद्रस्तियग्लोकक्षेत्रलोकः। ऊर्ध्वलोक क्षेत्रलोकः खलु भदन्त ! कतिविधः प्रज्ञप्तः ? गौतम ! पञ्चदशविधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-सौधर्म कल्लोललोकः, यावत्-अच्युतोललोकक्षेत्रलोकः, वेयकविमानोर्वलोकक्षेत्रलोकः, अनुत्तरविमानोवलोकक्षेत्रलोका, ईषत्मायभारपृथिव्यूलोकक्षेत्रलोकः । अधोलोक
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૯