________________
भगवतीसूत्रे अशीतिभंगा भवन्ति, तथाहि-एककयोगे एकवचनेन चत्वारः, बहुवचनेनापि चत्वार एव भवन्ति इत्यष्टौ, द्विकयोगेतु यथायोगमेकवचनबहुवचनाभ्यां चतुर्भङ्गी, चतुर्णा च पदानाम् पद्विकयोगास्तेच चतुर्गुणाश्चतुर्विंशतिः, त्रिकयोगेतु त्रयाणां पदामष्टौ भङ्गाः, चतुर्णाच पदानां चत्वारस्त्रिक संयोगास्ते चाष्टाभिर्गुणिता द्वात्रिंशत् , चतुष्कसंयोगेतू षोडशभङ्गाः, सर्वमेलनेन चाशीतिरिनि। इति द्वाविंश कषायद्वारम् । २२। ___अथ त्रयोविंशं स्त्रीवेदादिद्वारमाश्रित्य गौतमः पृच्छति-'तेणं भंते ! जीवा कि इत्थीवेदगा, पुरिसवेदगा, नपुंसगवेदगा ?' हे भदन्त ! ते खलु उत्पलस्था भंगा' हे गौतम' उत्पलस्थ जीव क्रोधकषयवाले भी होते हैं,मानकषायवाले भी होते हैं, मायाकषायवाले भी होते हैं और लोभकषायवाले भी होते हैं। इत्यादि रीति से यहां ८० भंग होते हैं। एकयोग में एकवचन को लेकर चार भंग और बहुवचन को लेकर भी ४ भंग होते हैं। इस प्रकार ये आठ भंग हो जाते हैं। दो केयोग में यथायोग एकवचन और बहुवचन को लेकर ४ चतुर्भगी होती है। चार पदोंके द्विकयोग ६ होतें हैं, इनके साथ ४ भंगो का गुण करने पर २४ द्विकयोगी भंग आते हैं। चार कषायोंके त्रिकसंयोगी भंग ८ होते हैं, इनका चउभंगी के साथ गुणा करने पर ३२ तीनसंयोगी भंग आते हैं। चतुष्क संयोग में १६ भंग होते हैं। सब मिलकर कुल अस्सी ८० भंग हो जाते हैं। इस प्रकार से यह २२ वां कषायद्वार है।
अब गौतमस्वामी २३ वें स्त्रीवेदादिद्वार को लेकर प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'तेणं भंते! जीवा किं इत्थीवेदगा, पुरिसवेदगा, नपुंसगवेदगा' પણ હોય છે અને લેભષાકવાળા પણ હોય છે. અહીં પણ સંજ્ઞાદ્વારની જેમ ૮૦ ભાંગા બને છે એક યુગમાં એક વચનવાળા ૪ ભાંગા અને બહુ વચનવાળા ચાર ભાગ બને છે. આ રીતે તેમના એક સગી ભાંગે કુલ ૮ થાય છે. ક્રિકગમાં યથાયોગ એક વચન અને બહુવચનની અપેક્ષાએ ૪ ચતુર્ભગી થાય છે. ચાર પદના ૬ દ્વિકગ થાય છે, તે ૬ને ૪ ભાંગા વડે ગણવાથી કુલ ૨૪ દ્વિસંગી ભાંગા બને છે ચાર કષાયના ત્રિકસંગી ૮ ભાંગા થાય છે તેમને ચતુર્ભગી (ચાર ભાંગા) વડે ગુણવાથી કુલ ૩૨ ત્રિકસંગી ભાંગા બને છે. અને ચતુષ્ક સંયેગી ૧૬ ભાંગા બને છે. આ शत मधी भणी ८० लांग मन छ. ।। २२ ॥
२3 भां खीवहालिदानी ५३५।- गौतम स्वाभानी प्रश्न-" तेण भते ! जीवा किं इत्थीवेदगा, पुरिसवेदगा, नपुंसगवेदगा ?" भगवन् ! ते ७५सती
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૯