________________
४०६
मगवती सूत्रे
,
9
6
नाद विलद्भिरिव मृदङ्गमस्तकैः मृदङ्गानां मार्दलानां मस्तकानोव मस्तकानि उपरिभागा स्तैः वाद्यमानै रित्यर्थः द्वात्रिंशता अभिनेतव्यपकारैः पात्रे व बद्धानि द्वात्रिंशद्धानि तैः नाटकैः, नानाविधव (तरुणी संपवर्तितैः अनेकविध श्रेष्ठयुवतिभिः सम्पादितैः 'उचनचिचज्नमाणे उवनचिचज्जमाणे ' उपनृत्यमानः उपनृत्यमानः, तमुपाश्रित्य नर्तनान् ' उवगिज्नमाणे उगिज्जमाणे ' उपगीयमानः उपगीयमानः, तद्गुणगानात् 'उनलालिज्जमाणे उबलालिज्जमाणे उपलाल्यमानः उपलालयमानः ईप्सितार्थसम्पादनात् परमस्नेहाच्च पाउसवासा रत सरद हेमंत सिसिरवसंत गिम्हपज्जंते छप्पिउऊ' मारद श्रावगादिः सएव बर्षात्रः, शरत् अश्त्रयुजादिः, हेमन्तो मार्गशीर्षादिः शिशिरो माघादिः, वसन्तः चैत्रादिः ग्रीष्मो ज्येष्ठादिः, ततथ मष्ट वासौ वर्षारात्रश्च शरच्च, हेमन्तच, शिशिरश्च वसन्तश्चेति मा वर्षा रात्रशरद्धेमन्त शिशिरवसन्तास्ते च ते ग्रीष्मपर्यन्तःश्चेति कर्मधाये कृतस्तान् षडपे ऋतून 'जहाविभवे गं माणमाणे माणमाणे कालं कालेथी. उसमें ३२ प्रकार के नाटक हुआ करते थे, अर्थात् ३२ प्रकारके अभिनय करने योग्य विषय या तो उसमें नाटकके रूपमें दिखाये जाते थे, या ३२ पात्र उस नाट्यशाला में काम करते थे, इसलिये ३२ प्रकार के नाटक इस रूपसे यहां कहा गया है। इन नाटकों में मृदंग बडे जोर २ से बजा करते थे. इन नाटकों के करनेवाली सुन्दर २ अनेक प्रकारकी श्रेष्ठ तरुण युवतियां थीं। इनको लक्ष्य करके नर्तकलोग नाचते थे, और इनके (जमालीके) गुणगान करते थे, 'पाउसवासारत्त० ' प्रावृट्र - सावन आदिरूप वर्षाकाल, कुवार आदिरूप शरस्काल, मार्गशीर्ष आदिरूप हेमन्तकाल, माघादिरूप शिशिरकाल, चैत्रादिरूप वसन्तकाल और ज्येष्ठादिरूप ग्रीष्मकाल इन ६ कालरूप ६ ऋतुओंके यह सब प्रकार से यथाविभव सुख भोगा करता था। किसी भी पदार्थका શાળા બનાવી હતી તેમાં ૩૨ પ્રકારના નાઢકો ભજવાતાં હતાં. એટલે કે ૩૨ પ્રકારના અભિનય કરવા ચેાગ્ય વિષય કાંતે તેમાં નાટક રૂપે દેખ!ડવામાં આવતા હતા અથવા તેા ૩૨ પાત્ર તે નાટકશાળામાં કામ કરતાં હતાં. તે કારણે જ અહીં “ ખત્રીસ પ્રકારનાં નાટકો ” આ પ્રમાણે કહેવામાં આવ્યું છે. તે નાટકામાં ઘણાં જ જોરથી મૃગેા વાગ્યા કરતાં હતાં, અને અનેક સુંદર તરુણીએ તે નાટકો ભજવતી હતી. તેની સામે નકા નૃત્ય કરતા હતા અને ગાયકા તેના ગુણગાન ગાયા કરતા હતાં. “ पाउसवासारत० પ્રાવૃત્ ( श्रावशु आदि वर्षाअण) शरऋतु, डेमन्त ऋतु, शिशिर, वसन्त भने औष्म, આ છએ ઋતુઓના સઘળા પ્રકારના સુખના તે પેાતાના વૈભત્ર પ્રમાણે અનુ
"
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૮
