________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०९ उ०३२ सू० १५ मनुष्यप्रवेशनकनिरूपणम् २७५
एतस्य खलु भदन्त ! संमूछिममनुष्यप्रवेशनकस्य गर्भव्युत्क्रान्तिकमनुः ध्यमवेशनकस्य च कतराणि कतरेभ्यो यावत् विशेषाधिकानि ? गाङ्गय ? सर्वस्तो. कानि गर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्यप्रवेशनकानि समूच्छिमानुष्यप्रवेशनकानि असंख्येयगुणानि ।। मू० १५ ॥
टीका---अथ मनुष्यप्रवेशनकमधिकृत्य प्राह-' मणुस्सावेसणए णं भंते' इत्यादि । 'मणुस्स पवेतणएणं भंते ! कइविहे पण्णत्ते ? ' गाङ्गेयः पृच्छतिहे भदन्त ! मनुष्यप्रवेशा खलु कतिविधं प्रज्ञप्तम् ? भगवानाह- गगेया ! दुविहे पणत्ते' हे गाङ्गेय ! मनुष्यप्रवेशनकं द्विविधं प्रज्ञप्तम्, 'तं जहा-संमु. च्छिममणुस्सपवेसणए, गब्भवतियमणुस्सपवेसणए य' तद्यथा-समूच्छिम मनुष्यप्रवेशनकम्, गर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्यप्रवेशनकं च । गाङ्गेयः पृच्छति'एगे भंते ! मणुस्से मणुस्सपवेसगएणं पविसमाणे किं समुच्छिममणुस्सेसु
मनुष्यप्रवेशनक वक्तव्यता 'मणुस्सपवेसणएणं भते ! कइविहे पण्णत्ते' इत्यादि।
टीकार्थ-सूत्रकार ने इस सूत्र द्वारा मनुष्य प्रवेशनक का वर्णन किया है-इसमें गांगेय ने प्रभु से ऐसा पूछा है-(मणुस्सपवेसणएणं भंते ! कविहे पण्णत्ते) हे भदन्त ! मनुष्य प्रवेशनक कितने प्रकार का कहा गया है ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं (गंगेया) हे गांगेय! (दुविहे पण्णत्ते) मनुष्य प्रवेशनक दो प्रकार का होता है (तं जहा) जैसे-(संमुच्छिममणुस्सपवेसणए, गन्भवतियमणुस्लपवेसणए ) एक संमूच्छिम मनुष्य प्रवेशनक और दूसरा गर्भजमनुष्यप्रवेशनक।
मनुष्य प्रवेशन १४०यता" मणुस्सपकेसणएणं भंते ! कइविहे पण्णत्ते ? त्याह
ટીકાઈ–સૂકારે આ સૂત્રમાં મનુષ્ય પ્રવેશનકનું વર્ણન કર્યું છે. આ विषय अनुसक्षीन गेय मारनी प्रश्न-" मणुस्स पवेसणएण' भंते ! कर विहे पण्णत्ते १" हे महन्त ! भनुष्य प्रवेशनना 21 १२ मा छ ।
महावीर प्रभुने। उत्तर---" गंगेया ! " in५ ! " दुविहे पण्णत्तेतंजहा " मनुष्य प्रवेशन ना नीन्ये प्रमाणे ये २ ४ छ-" संमुच्छिम. मणुस्सपवेसणए गब्भवतियमणुस्सपवेसणए " (१) भूमि मनुष्य अवे. शन, मन (२) le मनुष्य प्रवेशन४.
-
श्रीभगवती. सूत्र: ८