________________
२७०
भगवतीसूत्रे चतुष्कसंयोगश्चतुर्विधः, तथाहि-एकेन्द्रियेषु द्वीन्द्रियेषु त्रिन्द्रयेषु चतुरिन्द्रियेषु १, एकेन्द्रियेषु द्वीन्द्रियेषु श्रीन्द्रियेषु पञ्चेन्द्रियेषु २, एकेन्द्रियेषु द्वीन्द्रियेषु चतुरिन्द्रि. येषु पञ्चेन्द्रियेषु ३, एकेन्द्रियेषु त्रीन्द्रियेषु चतुरिन्द्रियेषु पञ्चेन्द्रियेषु ४, इति चत्वारः। पञ्चकसंयोग एकविधः, तथाहि-एकेन्द्रियेषु द्वीन्द्रियेषु त्रीन्द्रियेषु चतुरिन्द्रियेषु पञ्चेन्द्रियेषु १, इत्येकः १ । एवं सर्वे (४-६-४-१=१५) पञ्च दश भवन्तीति बोध्यम् । न्द्रियों में होते हैं ३, एकेन्द्रियों में तेइन्द्रियों में और चोइन्द्रियों में होते हैं ४, एकेन्द्रियों में, तेइन्द्रियों में और पञ्चेन्द्रियों में होते हैं ५ एकेन्द्रियों में, चोइन्द्रियों में और पंचेन्द्रियों में होते हैं ६ इस प्रकार से ये त्रिकसं. योगज ६ भंग हैं।
चतुः संयोगज इनके चार भंग इस प्रकार से हैं-एकेन्द्रियों में दीन्द्रियों में तेइन्द्रियों में और चार इन्द्रियों में उत्कृष्टपदी तिर्यंच होते हैं १, एकेन्द्रियो में, द्वीन्द्रियों में तेइन्द्रियों में और पंचेन्द्रियों में ये होते हैं २, एकेन्द्रियों में, दीन्द्रियों में, चोइन्द्रियों में और पंचेन्द्रियों में, ये होते हैं ३, एकेन्द्रियों में, तेइन्द्रियों में, चोइन्द्रियों में, और पंचेन्द्रियों में ये होते हैं । इस प्रकार से ये उत्कृष्टपदी तियंचों के तिर्यग्भव प्रवेशनक में चतुः संयोगज चार भंग हैं।
इनका पंचक संयोगज भंग एक प्रकार का ही है-जैसे ये उत्कृष्ठपदी तीर्थच कितनेक एकेन्द्रियों में होते हैं, कितनेक दो इन्द्रियों में, ઉત્પન્ન થાય છે. (૪) અથવા એકેન્દ્રિમાં, ત્રીન્દ્રિમાં અને ચતુરિન્દ્રિમાં ઉત્પન્ન થાય છે (૫) અથવા એકેન્દ્રિયમાં, ત્રીન્દ્રિમાં અને પંચેન્દ્રિમાં ઉત્પન્ન થાય છે. (૬) અથવા એકેન્દ્રિમાં, ચતુરિન્દ્રિમાં અને પંચેન્દ્રિમાં ઉત્પન્ન થાય છે.
તેમના ચતુષ્કસંગમાં નીચે પ્રમાણે ચાર ભંગ બને છે. (૧) ઉત્કૃષ્ટપદી તિર્યચે એકેન્દ્રિ, પ્રિન્દ્રિયે, ત્રીન્દ્રિય અને ચતુરિન્દ્રિયમાં ઉત્પન્ન થાય છે, (૨) અથવા તેઓ એકેન્દ્રિમાં, દ્વિન્દ્રિમાં, ત્રીદ્રિમાં અને પંચેન્દ્રિ
માં ઉત્પન્ન થાય છે. (૩) અથવા એકેન્દ્રિયમાં, દ્વીજિયે માં, ચતુરિન્દ્રિમાં અને પંચેન્દ્રિમાં ઉત્પન્ન થાય છે. (૪) અથવા એકેન્દ્રિમાં, ત્રીન્દ્રિમાં, ચતુરિન્દ્રિમાં અને પંચેન્દ્રિયમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તેમને પંચકસંગી એક જ ભંગ નીચે પ્રમાણે બને છે–ઉત્કૃષ્ટપદી કેટલાક તિય ચે એકેન્દ્રિમાં, કેટલાક કીન્દ્રિમાં, કેટલાક ગીન્દ્રિમાં, કેટલાક ચતુરિન્દ્રિમાં અને કેટલાક यन्द्रियामा उत्पन्न थाय छे. भारीत पुस ४+६+४+1311 थाय छे.
श्रीभगवती.सत्र: ८
