________________
प्रमेयचन्द्रिका टी० श०९ ३० ३२ सू० ३ भवान्तरप्रवेशनकनिरूपणम् ९७ पञ्चाधिकशतम् , पञ्चत्रिशच-७-६३-१०५-३५। एतेषां सर्वेषां संमेलने सर्वे दशाधिकशतद्वयभङ्गाः २१० भवन्तीति ।। अथ संक्षेपतस्तत्पकारः प्रदर्श्यते-तथाहि पृथिवीनामेकत्वे सप्त विकल्पाः ७। द्विकसंयोगे तु तासां पृथिवीनाम् , 'एकस्त्रयः' इत्यनेन नैरयिकोत्पाद विकल्पेन रत्पभयासह-शेषाभिः क्रमेण चारिताभिः शर्कराप्रभृतिपृथिवीमिर्लब्धाः षट्, ' द्वौ द्वौ' इत्यनेनापि षड् , ' त्रयः एकः' इत्यनेनापि पडेव, तदेव मेतेऽष्टादश १८ । शर्करामभया तु तथैव त्रिषु पूर्वोक्तनैरयिकोत्पादविकल्पेषु पञ्च पञ्चेति पञ्चदश, एवं वालुकाप्रभया चत्वारश्चत्वार इति द्वादश, पङ्कपभया त्रयस्त्रयः इति नव, धूमप्रभया ' द्वौ द्वौ' इति षट् , तमःप्रभया एक से ये ३५ भंग हैं । ७-६३, १०५, ३५ ये सब मिल कर कुल २१० भंग चार नैरयिकों के हो जाते हैं। संक्षेप से इनका प्रकार इस तरह से है पृथिवियों के एकत्व में इनके ७ प्रकार कहे गये हैं। इनके द्विक योग में उन पृथिवियों के १-३ इस नैरयिक उत्पाद विकल्प के अनुसार रत्नप्रभा पृथिवी के साथ तथा शेष पृथिवियों के साथ योग करने पर १-३ के ६ भंग हो जाते हैं इसी तरह से २-२ के भी ६ भंग हो जाते हैं और ३-१ के भी ६ भंग हो जाते हैं। कुल ये सब मिल कर १८ भंग हो जाते हैं। शर्कराप्रभा के साथ इन पूर्वोक्त नैरयिकोत्पाद तीन विकल्पों में ५-५-५=१५ विकल्प हो जाते हैं । वालुकाप्रभा के साथ ३-३-३=९ विकल्प होते हैं। धूमप्रभाके साथ २-२-२ मिलकर ६ સંગી ૩૫ ભાંગાઓ મળીને ચાર નારકોના નારક પ્રવેશ વિષયક કુલ ૨૧૦ ભાંગાએ બને છે. તેમના પ્રકાર સંક્ષિપ્તમાં આ પ્રમાણે છે –
પૃથ્વીઓના એકત્વમાં તેમના સાત પ્રકાર કહ્યા છે. દ્વિક સગી ભાંગાઓ નીચે પ્રમાણે બને છે-રત્નપ્રભામાં ૧ નારક અને ત્યારપછીની ૬ પૃથ્વીઓમાં અનુક્રમે ૩ નારકે ઉત્પન્ન થતા હોય એવા ૧-૩ ના વિકલ્પવાળા ૬૦ ભાંગા એજ પ્રમાણે રત્નપ્રભા સાથે પછીની ૬ પૃથ્વીઓને અનુક્રમે સંગ કરવાથી ૨-૨ (રતનપ્રભામાં બે અને પછીની પ્રત્યેકમાં બે નારકે હોય એવા). ના વિકલ્પવાળા ૬ ભાગાઓ બને છે. ત્યારબાદ રત્નપ્રભા સાથે પછીની પૃથ્વીએના વેગથી ૩-૧ ના વિકલ્પવાળા ૬ ભાંગા બને છે. આ રીતે રત્નપ્રભાની સાથે બનતા કિક સગી ભાંગાની કુલ સંખ્યા ૧૮ થાય છે. શર્કરા પ્રભા સાથે પછીની પૃથ્વીઓને ઉપયુંકત રીત અનુસાર પા-પ૫=૧૫ ભાંગા થાય छ. मे ४ प्रमाणे वायुप्रभा साथे ४+४+४=१२ मे थाय छे. मेरी प्रमा ५४मा साथे 3+3+3= मां, धूमप्रभा साथे २+२+२६ मा भ १३
श्री. भगवती सूत्र : ८
