________________
७२८
भगवतीसूत्रे मनःपर्यवज्ञानावरणीयानां कर्मणां क्षयोपशमः कृतो भवति, यस्य खलु केवलज्ञानावरणीयानां कर्मणां क्षयः कृतो भवति, स खलु श्रुत्वा केवलिनो वा यावत् उपासिकाया वा केवलिप्रज्ञप्तं धर्म लभेत श्रवणतया, केवलां बोधिं बुध्येत, यावत् केवलज्ञानमुत्पादयेत् । यस्य खलु अष्टमाष्टमेन अनिक्षिप्तेन तपःकर्मणा आत्मानं णिज्जाणं कम्माणं खओवसमे कडे भवइ, जस्स णं केवलनाणावरणिज्जाणं कम्माणं खए कडे भवइ, से णं सोच्चा केवलिस्स वा जाव उवासियाए वा केवलिपन्नत्तं धम्मं लभेज्जा सवणयाए, केवलं घोहिं बुज्झेज्जा जाव केवलनाणं उप्पाडेज्जा) परन्तु उस वक्तव्यता में अश्रत्वा की जगह " श्रुत्वा" इस शब्द का प्रयोग करना चाहिये-अतः जैसी वक्तव्यता अश्रुत्वा के ऊपर सूत्रकार ने की है-वैसी ही वक्तव्यता अश्रुत्वा के स्थान पर श्रुत्वा शब्द को जोड़कर करने से वही वक्तव्यता श्रुत्वा की धर्मादिककी प्राप्ति के विषय में हो जाती है । इस तरह यह वक्तव्यता यावत् वह श्रुत्वा धर्मादिक की प्राप्ति करने वाला जीव मनः पर्ययज्ञानावरणीय कर्मो के क्षयोपशम से, तथा केवलज्ञानावरणीय कों के क्षय से मनः पर्यय ज्ञान को तथा केवलज्ञान को उत्पन्न कर लेता है -यहां तक गृहीत हो जाती है। तात्पर्य कहने का यह है कि प्रथमसूत्र से लेकर पांचवें सूत्रतक अश्रुत्वा के धर्मादिक प्राप्ति करने की वक्तव्यता तं चेव निरवसेसं जाव जस्स णं मणपज्जवनाणावरणिज्जाण कम्माणं खओवसमे कडे भवइ, जस्म णं केवलनाणावरणिज्जाणं कम्माणं खओवसमे कडे भवइ, से णं सोच्चा केवलिस वा जाव उवासियाए वा केवलिपण्णत्त धम्म लभेज्जो सवणयाए केवलं बोहिं बुज्झेज्जा जाव केवलनाण उप्पाडेजा) ५२न्तु म। पतव्यतामा " मश्रुत्वा " पहने मह "श्रुत्वा " ५४नो प्रयास थ नये. तेथी 24 વક્તવ્યતા સૂત્રકારે “અશ્ર–ા ? ને અનુલક્ષીને પહેલાના સૂત્રોમાં કરી છે, એવી જ વક્તવ્યતા અશ્રુત્વાને સ્થાને શ્ર–ા ૫૮ મૂકીને કરવાથી તે વક્તવ્યતા ઋત્વાની (કેવલી આદિની સમીપે કેવલિપ્રજ્ઞસ ધમનું શ્રવણ કરનારની) ધર્મા દિકની પ્રાપ્તિના વિષયમાં થઈ જશે. આ રીતે “કેવલિ આદિની સમીપે કેવલિ પ્રાપ્ત ધર્મનું શ્રવણ કરનાર કેઈક જીવ મન:પર્યવ જ્ઞાનાવરણીય કર્મોના ક્ષપશમથી મન:પર્યયજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકે છે અને કેવલજ્ઞાનાવરણીય કર્મોના ક્ષયથી કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન કરી શકે છે. ” અહીં સુધીની પૂર્વોકત વકતવ્યતા અહીં ગ્રહણ કરવામાં આવી છે. આ કથનને ભાવાર્થ એ છે કે પહેલા સૂત્રથી શરૂ કરીને પાંચમાં સૂત્ર સુધી અશ્રુતાને અનુલક્ષીને ધર્માદિકની પ્રાપ્તિના
श्री भगवती सूत्र :
