________________
shrafat टी० श०९ उ०३१ सू०५ अश्रुत्वा केवलवर्णनम्
૭૨૭
टीका- गौतमः पृच्छति' से ण भंते ! किं उडूं होज्जा ? अहे होज्जा ? तिरियं होज्जा ? ' हे मदन्त ! स खलु अश्रुत्वा केवली किम् ऊर्ध्वम् ऊर्ध्व ठोके भवति ? कि वा अधोलोके भवति ? किंवा तिर्यगलोके भवति ? भगवानाह - ' गोयमा ! उडुं वा होज्जा, अहे वा होज्जा, तिरियं वा होज्जा, ' हे
हो सकते हैं तथा अधिक से अधिक दश तक हो सकते हैं। इसलिये हे गौतम! मैंने ऐसा कहा है कि केवली आदि के समीप धर्म श्रवण किये विना किसी जीव को धर्म श्रवण का लाभ होता है और किसी जीव को केवली आदि के समीप धर्म श्रवण किये बिना केवलीप्रणीत धर्म श्रवण का लाभ नहीं होता है । यावत् कोई जीव केवलज्ञान को उत्पन्न कर लेता है और कोई जीव केवलज्ञान को उत्पन्न नहीं कर पाता है।
टीकार्थ- सूत्रकार अश्रुत्वा केवली के विषय में ही इस सूत्र द्वारा कथन कर रहे हैं - इसमें गौतमने प्रभु से ऐसा पूछा है - ( से णं भंते ! किं उड़ होज्जा, अहे होज्जा, तिरियं होज्जा ! हे भदन्त ! केवली के समीप विना धर्मोपदेश सुने भी जिसने केवलज्ञान प्राप्त कर लिया है ऐसा वह अश्रुत्वा केवली उर्ध्वलोक में होता है ? या अधोलोक में होता है ? या तिर्यग लोक में होता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं( गोयमा) हे गौतम! ( उडूं वा होज्जा अहे वा होज्जा, तिरियं वा
સમયમાં વધારેમાં વધારે ૧૦ અશ્રુત્વા કેવલી થઈ શકે છે. હે ગૌતમ ! તે કારણે મેં એવું કહ્યું છે કે “ કૈવલી આદિની સમીપે ધર્મ શ્રવણ કર્યા વિના પણ કોઈ જીવને ધર્માંશ્રવણુના લાભ મળતા હાય છે, અને કેવલી આદિની સમીપે ધમ શ્રવણ કર્યા વિના કાઇ જીવ કેલીપ્રજ્ઞમ ધ શ્રવણના લાભ પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી. ” આ કથનથી શરૂ કરીને “ કોઈ જીવ કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન કરી શકે છે અને કેાઇ જીવ કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન કરી શકતા નથી, ” આ કથન પન્તનું પૂર્વાંકત કથન અહીં ગ્રહણુ કરવું જોઇએ.
ટીકા
સૂત્ર દ્વારા સૂત્રકાર અશ્રુત્વા કેવલીનું નિરૂપણ કરે છે. કર્યા વિના કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત
66
અશ્રુત્વા કેવલી
उडे छे. )
( જેણે કેવલી ભગવાનની સમીપે ઉપદેશ શ્રવણુ કર્યું" હાય, એવા પુરુષને गौतभस्वाभीने। प्रश्न- (से णं भंते ! कि उड्ढ होज्जा, अहे होज्जा तिरियं ોજ્ઞા ? હે ભદન્ત ! અશ્રુત્વા કેવલી શું ઊલાકમાં હાય છે કે અધેલાકમ હાય છે, કે તિય ગ્લુકમાં હોય છે ?
श्री भगवती सूत्र : ৩
