________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० ८ ० १० सू०२ आराधनास्वल्पनिरूपणम् १ राधनामाराध्य द्वितीयेन भवग्रहणेन सिध्यति, यावत्-बुध्यते, मुच्यते, परिनिर्वाति सर्वदुःखानामन्तं करोति च, 'अत्थेगइए कप्पोवएमु वा कप्पाईएसु वा उववज्जइ' हे गौतम ! अस्त्येककः कश्चन जीवः उत्कृष्टां ज्ञानाराधनामाराध्य मध्यम चारित्राराधनासत्वे कल्पोपपन्नकेषुवा सौधर्मादिदेवलोकेषु मध्ये उपपद्यते, कल्पातीतेषु वा देवलोकेषु ग्रैवेयकादिषु तु उत्कृष्टां ज्ञानाराधनामाराध्य मध्यमोत्कृष्टचारित्राराधनासत्त्वे उपपद्यते इति भावः, गौतमः पृच्छति-'उक्कोसियंण भंते! दंसणाराहणं आराहेत्ता काहि भवग्गहणेहि सिज्झइ जाव अंतं करेइ ' हे भदन्त ! उत्कृष्टां खलु दर्शनाराधनाम् आराध्य कतिभिः कियद्भिः भवग्रहणः जीवः सिध्यति यावद् बुध्यते, मुच्यते, परिनिर्वाति सर्वदुःखानामन्तं करोति ? इति प्रश्नः, भगवानाह-एवंचेव' करके (दोच्चेणं भवग्गहणेणं सिज्झइ, जाव अंतं करेइ) द्वितीय भव धारण करके ही सिद्ध हो जाता है यावत् समस्त दुःखोंका नाश कर देता है। अर्थात् दूसरे मनुष्य भवमें सिद्ध हो जाता है । ( अत्थेगइए कप्पो वएसु वा, कप्पाईएसु वा उववज्जइ) तथा कोईएक जीव ऐसा होता है जो उत्कृष्ट ज्ञानाराधना को आराधित करके मध्यम चारित्राराधना के सद्भावमें सौधर्मादिकल्पोपपन्नक देवलोकों में उत्पन्न होता है। अथवा प्रेवेयक आदि कल्पातीत देवलोकों में उत्कृष्ट ज्ञानाराधना को आराधित करके मध्यम एवं उत्कृष्ट चारित्राराधना के सद्भाव में उत्पन्न होता है। अब गौतम ! प्रभु से ऐसा पूछते हैं-( उक्कोसियं णं भंते ! दसणाराहणं आराहेत्ता कई हिं भवग्गहणेहि सिज्झइ, जाव अंतं करेइ) हे भदन्त ! जो जीव उत्कृष्ट दर्शनाराधना को आराधित करता है, वह कितने भवों को लेने के बाद सिद्ध होता है यावत् समस्त दुःखों का આરાધન કરીને બીજે ભવ ધારણ કરીને જ સિદ્ધ, બુદ્ધ અને મુક્ત થઈને સમસ્ત ખેને અંત કરે છે, એટલે કે બીજા મનુષ્યભવમાં સિદ્ધ થાય છે. ( अत्यगइए कप्पोवएसु वा, कप्पाईएसु वा उववज्जइ) 08.04 मेवे डाय છે કે જે ઉત્કૃષ્ટ જ્ઞાનારાધના કરીને મધ્યમ ચારિત્રારાધનાના સદભાવથી સૌધર્મ આદિ કલ્પપપન્નક દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થાય છે અથવા રૈવેયક આદિ કલ્પાતીત દેવકમાં-ઉત્કટ જ્ઞાનારાધનાનું આરાધન કરીને મધ્યમ અને ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્રારાધનાના સદુભાવથી ઉત્પન્ન થઈ જાય છે.
गौतम स्वामीन। प्र-( उक्कोसियं णं भंते ! दसणाराहणं आराहेत्ता कई हि भवगाहणेहि सिज्झइ जाव अंत करेइ) 3 महन्त ! २०१Bष्ट દર્શનારાધનાનું આરાધન કરે છે, તે કેટલા ભવે કરીને સિદ્ધ થાય છે, બુદ્ધ થાય છે, મુક્ત થાય છે અને સમસ્ત દુખેને અંત કરે છે ? भ० १
श्री भगवती सूत्र : ७
