________________
२६६
भगवतीसरे -द्वीन्द्रिय त्रीन्द्रिय चतुरिन्द्रियाणां वक्तव्यम् , तथा च अकायिकानां जघन्येन सर्वबन्धान्तरं त्रिसमयोनं क्षुल्लकभव ग्रहणम् , उत्कृष्टेन तु समयाधिकानि सप्तवर्षसहस्राणि, देशबन्धान्तरंतु जघन्येन एकः समयः, उत्कृष्टेन तु त्रयः समयाः, एवं घायुकायवर्जितानि तेजस्कायिकादीनामपि बोध्यम् , किन्तु उक्त मेव विशेषमाह -'नवरं सबंधतरं उक्कोसेण जा जस्स ठिई सा समयाडिया कायव्या' नवरं पृथिवीकायिकापेक्षया विशेषस्तु सर्वबन्धान्तरम् उत्कृष्टेन या यावती यस्य स्थितिः आयुष्यकालो वर्तते सा तावती स्थितिः समयाधिका कर्तव्या स्वकीया स्वकीया स्थितिः समयाधिका वक्तव्या यथा प्रदर्शितैव, पूर्वमतिदेशे 'वाउका
त्रीन्द्रिय और चतुरिन्द्रिय जीवोंके भी औदारिक शरीरका जघन्य और उत्कृष्ट रूप से सर्वबन्धान्तर और देशबंधान्तर का कथन कर लेना चाहिये। तथा च अपूकायिक जीवों के औदारिक शरीर का सर्वबंधान्तर कम से कम तीन समय न्यून क्षुल्लकभव ग्रहणपर्यन्त है अधिक से अधिक एक समय अधिक ७ हजार वर्ष का है। देशबंधान्तर जघन्य से एक समय का और उत्कृष्ट से तीन समय का है-इसी तरह से अन्तर वायुकायिक जीवोंको छोड़कर तेजस्कायिक जीवों के भी जानना चाहिये। (नवरं सव्वबंधतरं उक्कोसेण जा जस्स ठिई सा समयाहिया कायव्या) परन्तु सर्वबन्धान्तर में उत्कृष्ट की अपेक्षा जो विशेषता है वह ऐसी है-कि जितनी जिसकी स्थिति है-उस स्थिति में एक २ समय और बढा देना चाहिये-सो इस प्रकार से करने से सर्वबन्ध का तेजस्कायिक आदि जीवों के अन्तर उत्कृष्ट से आजाता है। कौन कौन છના પણ દારિક શરીરનું જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ રૂપ સર્વગંધાન્તર અને દેશખન્ધાન્તરનું કથન કરી લેવું જોઈએ. જેમકે અષ્કાયિક જીવોના દારિક શરીરનું સર્વબન્ધાન્તર ઓછામાં ઓછું ભુલક ભવગ્રહણ કરતાં ત્રણ ન્યૂન સમય પ્રમાણ છે, અને વધારેમાં વધારે ૭૦૦૦ વર્ષ કરતાં એક અધિક સમય પ્રમાણ છે. દેશબન્ધાન્તર ઓછામાં ઓછું એક સમયનું અને વધારેમાં વધારે ત્રણ સમયનું છે. વાયુકાયિક જીને છેડી દઈને તેજસ્કાયિકોમાં પણ એજ प्रभा समन्यात भने viधान्तर सभा. (नवरं सव्वबधतरं उक्कोसेणं जा जस्स ठिई सा समयाहिया कायव्वा ) ५ सब भयान्तरमा उत्कृष्टनी અપેક્ષાએ નીચે મુજબ વિશેષતા છે—જેની જેટલી આયુષ્યસ્થિતિ હય, તે આયુષ્યસ્થિતિમાં એક, એક સમય વધારી દેવાથી તેજસકાય આદિ જેના સર્વબંધના અન્તરને ઉત્કૃષ્ટ કાળ આવી જાય છે. કયા એકેન્દ્રિય જીવની
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૭
