________________
प्रमेयचन्द्रिका टी० श० ८ उ० ८ सू० ६ सूर्यनिरूपणम्
૨૧૭
उद्योतयतः नो वा अनागतं क्षेत्रं उद्योतयतः, अपितु प्रत्युत्पन्नं वर्तमानं क्षेत्रम् उद्योतयतः । एवम् तेजसा स्पृष्टं क्षेत्रम् उद्योतयतः, एवं नियमात् तेजसा स्पृष्टा एव प्राच्यादिषदिशः उद्योतयतः ' एवं तर्वेति, एवं भासति जाव नियमा छद्दिसिं' एवं पूर्वोक्तरीत्या तापयतः - उष्णरश्मित्वात् तौ सूर्यो किम् अतीतं क्षेत्रं तापयतः, प्रत्युत्पन्नं वा क्षेत्रं तापयतः, अनागतं वा क्षेत्रं तापयतः । हे गौतम ! नो अतीतं क्षेत्रं तापयतः, एवं पूर्वोक्तरीत्या अवभासयतः - नो अतीतं क्षेत्रं अवभासयतः, नो वा अनागतं क्षेत्रम् अवभासयतः, अपितु प्रत्युत्पन्नं क्षेत्रं अवभासयतः प्रकाशयतः, यावत्-नियमात् नियमतः षड् दिशः प्राच्यादिदिशोऽत्र भासयतः इति भावः, उक्ता
बहुत अधिकरूप से प्रकाशित करने का नाम उद्योतित करना है। इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं- हे गौतम । जंबूद्वीप में वे दोनों सूर्य प्रत्युत्पन्न - वर्तमानक्षेत्र और अनागतक्षेत्र को उद्योतित नहीं करते हैं। इसी तरह से वे दोनों सूर्य अपने तेज से स्पृष्टक्षेत्र को उद्योतित करते हैं अपने तेज से अस्पृष्टक्षेत्र को उद्योतित नहीं करते हैं । इसी प्रकार वे दोनों सूर्य अपने तेज से स्पृष्ट छह दिशाओं को उद्योतित करते हैं । ( एवं वेंति, एवं भासेंति, जाव नियमा छद्दिसिं ) उष्णरश्मिवाले होने से वे दोनों सूर्य हे भदन्त । क्या अतीतक्षेत्र को तापित करते हैं ? या प्रत्युत्पन्न क्षेत्र को तापित करते हैं ? या अनागतक्षेत्र को तापित करते हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-हे गौतम! वे दोनों सूर्य अतीतक्षेत्र और अनागतक्षेत्र को तापित नहीं करते हैं किन्तु प्रत्युत्पन्नक्षेत्र - को ही तापित करते है । इसी प्रकार से यह भी समझलेना चाहिये कि वे दोनों
તેના ઉત્તર આપતા મહાવીર પ્રભુ કડે છે કે-હે ગૌતમ ! તે બન્ને સૂર્યાં જમૂદ્રીપમાં વર્તીમાન ક્ષેત્રને જ ઉદ્યોતિત કરે છે, અતીત ક્ષેત્રને તથા અનાગત ક્ષેત્રને જ ઉદ્યોતિ કરતા નથી. એજ રીતે તે બન્ને સૂય પાતાના તેજથી દૃષ્ટ થયેલા ક્ષેત્રને જ ઉદ્યોતિત કરે છે, પેાતાના તેજથી અસ્પૃષ્ઠ રહેલા ક્ષેત્રને ઉદ્યોતિત કરતા નથી. એજ પ્રમાણે તે બન્ને સૂય પાતાના તેજથી પૃષ્ટ છએ દિશાઓને ઉદ્યોતિત કરે છે.
( एवं तर्वेति भाति, जाव नियमा छद्दिसि ) हे लडन्त ! उष्णु रि ઊાવાળા હેાવાને કારણે શું તે બન્ને સૂય અતીત ક્ષેત્રને તપાવે છે? કે વ માન ક્ષેત્રને તપાવે છે ? કે અનાગત ક્ષેત્રને તપાવે છે? તેને ઉત્તર આપતા મહાવીરપ્રભુ કહે છે કે-હે ગૌતમ ! તે બન્ને સૂય અતીત ક્ષેત્રને તથા અનાગત ક્ષેત્રને તપાવતા નથી, પણુ વર્તમાન ક્ષેત્રને જ તપાવે છે. એ જ પ્રમાણે એ પણુ
श्री भगवती सूत्र : ৩
