________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श.८ उ.५ सू.१ पारिग्रहादिक्रियानिरूपणम् ५८९ क्वाणपोसहोववासेहिं से भंडे अभंडे भवइ ?' हे भदन्त ! तस्य खलु श्रमणोपासकस्य तैः क्षयोपशमानुसारं गृहीतैः शीलवतगुणविरमण प्रत्याख्यान पौषधोपवास: तत्र शीलानि = सामायिक देशावकाशिक पौषधा-ऽतिथिसंविभागाख्यानि वतानि =पश्चाणुव्रतानि, गुणा: त्रीणि गुणवतानि, विरमणं-मिथ्यात्वनिवर्तनम्, प्रत्याख्यान-पर्व दिनेषु त्याज्यानां परित्यागः, पोषधोवासः-पोषं-पुष्टिं धर्मस्य वृद्धिमिति यावत् धत्ते इति पोषधः-चतुर्दश्यष्टम्यमावास्यापूर्णिमादिपर्वदिनानुष्ठेयो व्रतविशेषः, तैः, तत्र शीलवतादीनां ग्रहणेऽपि विरमणशब्दोपात्तसावद्ययोगविरतेरेव प्रतिपादने मुख्यतात्पर्यमवसेयम्, ताहविरतेरेव परिग्रहस्यातम्स णं भंते ! तेहिं सीलब्धयगुणवेरमणपञ्चक्खाणपोसहीववासेहिं से भंडे अभंडे भवई' हे भदन्त ! अपने क्षयोपशमके अनुसार ग्रहण किये गये शीलव्रत, गुणवष्ट, विरमण, प्रत्याख्यान, पौषधोपवास इनसे क्या उसका वह भाण्ड अभाण्ड-अपने अधिकार से बहिर्भूत हो जाता है ? सामायिक, देशावकाशिक, पौषध और अतिथि संविभाग ये चार शील कहे गये हैं। पांच अणुव्रत यहां व्रत शब्दसे ग्रहण किये गये हैं। दिव्रत आदि तीन गुणव्रत गुणसे गृहीत हुए हैं। मिथ्यात्व से परे होना इसका नाम विरमण है । पर्वके दिनों में छोडने योग्य पदार्थों का त्याग करना इसका नाम प्रत्याख्यान है । जो धर्मकी पुष्टि करता है उसका नाम पौषध है। यह पौषध चतुर्दशी, अष्टमी, अमावस्या और पूर्णिमा इन पर्वके दिनोंमें आचरित किया जाता है । शीलवत आदिका जो वहां ग्रहण किया गया है सो इन सब का मुख्य तात्पर्य विरमण शब्द प्रतिपाद्य सावद्ययोगकी विरति के प्रतिसे भंडे अभंडे भवड महन्त । पाताना क्षयोपशमनी अनुसार अरुण रेखा શીલવ્રત, ગુણવ્રત, વિરમણ, પ્રત્યાખ્યાન અને પૌષધેયવાસને કારણે શું તેનાં તે ભાંડ અભાંડ બની જાય છે? એટલે કે શું તેના ઉપરનો તેને અધિકાર ચાલ્યા જાય છે? સામાયિક, દેશાવકાશિક, પૌષધ અને અતિથિ સંવિભાગ, એ ચાર શીલ કહાં છે. मी व्रत' ५४था पायाव्रतो Y ४२राया छ. 'गुण' ५४था ति माह ત્રણ ગુણવતે ગ્રહણ કરાયા છે. મિથ્યાત્વથી રહિત થવું તેનું નામ વિરમણ છે. પર્વના દિવસમાં ત્યાગ કરવા ગ્ય વસ્તુઓને ત્યાગ કરે તેનું નામ પ્રત્યાખ્યાન છે. ધર્મની
પુષ્ટિ કરે તેનું નામ પૌષધ છે. આઠમ, ચૌદશ, પૂર્ણિમા અને અમાવાસ્યાએ પૌષધ કરવામાં આવે છે. શીલવ્રત આદિ દ્વારા સૂત્રકારે અહીં સાવધોગથી વિરતિ (નિવૃત્તિ) નું
श्री. भगवती सूत्र :
