________________
४८०
भगवतीसूत्रे किं ज्ञानिनो भवन्ति, अज्ञानिना का ? भगवानाह-'जहा सइंदिया' हे गौतम ! यथा सेन्द्रियाः पूर्व भजनया चतुर्सानिनस्यज्ञानिनश्च प्रोक्तास्तथाकृष्णलेश्यावन्तो जीवा अपि वक्तव्याः, ‘एवं जाव पम्हलेरसा, सुक्कलेस्सा जहा सलेस्सा, अलेस्सा जहा सिद्धा' एवं कृष्णलेश्यावदेव यावत्-नीललेल्याः, कापोतलेश्याः, पद्मलेश्याः जीवा यथा सेन्द्रियाः भजनया चतुर्सानिन स्न्यज्ञानिनश्चोक्तास्तथैव भजनया चतुर्जानिनस्यज्ञानिनश्च, शुक्ललेश्यावन्तस्तु यथा सलेच्याः भजनया पश्चज्ञानिनः व्यज्ञानिनश्चोपदर्शितास्तथैव भजनया पञ्च ज्ञानिनस्यज्ञानिनश्च बोध्याः, केवलिक्या ज्ञानी होते हैं या अज्ञानी होते हैं ? उत्तरमें प्रभु कहते हैं 'जहा सइंदिया' हे गौतम! जिस प्रकारसे सेन्द्रिय जीव पहिले भजनासे चार ज्ञानवाले और तीन अज्ञानवाले कहे गये हैं उसी प्रकार से कृष्णलेश्यावाले जीव भी भजनासे चार ज्ञानवाले और तीन अज्ञानवाले कहे गये हैं। 'एवं जाव पम्हलेस्सा, सुक्कलेस्सा जहा सलेस्सा, अलेस्सा जहा सिद्धा' कृष्णलेश्याकी तरह ही नीललेश्यावाले जीव, कापोतः लेश्यावाले जीव, तेजोलेश्यावाले जीव और पद्मलेश्यावाले जीव जानना चाहिये- अर्थात् जिस प्रकारसे कृष्णलेश्यावाले जीव भजनासे चार ज्ञानवाले और तीन अज्ञानवाले कहे गये है उसी प्रकार से ये पूर्वोक्त लेश्यावाले जीव भी भजनासे चार ज्ञानवाले और तीन अज्ञान वाले कहे गये हैं । तथा जिस प्रकारसे मलेश्य जीव भजनासे पाच ज्ञानवाले और तीन अज्ञानवाले कहे गये हैं, उसी प्रकारसे शुक्ल लेश्यावाले जीव भी भजनासे पांच ज्ञानवाले और तीन अज्ञानवाले कहे गये हैं । यहां पर पांच ज्ञानोंकी भजना इसलिये कही गई है कृष्णवेश्यावा 4 शुशानी डाय छ ? जानी ? 8. :- 'जहा सइंदिया' पदां સેન્દ્રિય જીવને જે રીતે ભજનાથી ચાર જ્ઞાનવાળા અને ત્રણ અજ્ઞાનવાળા કહ્યા છે. એજ રીતે કૃષ્ણલેફ્સાવાળા છો પણ ભજનાથી ચાર જ્ઞાન અને ત્રણ અજ્ઞાનવાળા કહ્યા છે. 'एवं जाव पम्हलेस्सा, सुकलेस्सा जहा सलेस्सा अलेस्सा जहा सिद्धा' કૃષ્ણલેશ્યાવાળાઓની માફક નીલલેશ્યાવાળા, કાપતલેશ્યાવાળા તેલેશ્યાવાળા અને પઘલેશ્યાવાળા ને સમજવા. અર્થાત જે રીતે કૃષ્ણલેશ્યાવાળા જીવ ભજનાથી ચાર જ્ઞાન અને ત્રણ અજ્ઞાનવાળા કહ્યા છે. તે જ રીતે પૂર્વોકત વેશ્યાવાળા જીવો પણ ભજનાથી ચાર જ્ઞાન અને ત્રણ અજ્ઞાનવાળા હોય છે. તથા જે રીતે સલેશ્ય છવ ભજનાથી પાંચ જ્ઞાન અને ત્રણ અજ્ઞાનવાળા કહ્યા છે તેજ રીતે શુકલ લેફ્સાવાળા જેને પણ પાંચ જ્ઞાન અને ત્રણ અજ્ઞાનવાળા કહ્યા છે. અહીંઆ પાંચ જ્ઞાનીઓની ભજન એટલા માટે કહી છે
श्री. भगवती सूत्र :
