________________
भगवतीसूत्रो पृच्छति - 'बेइंदियपओगपरिणया णं पुच्छा ' द्वीन्द्रियप्रयोगपरिणतानां पुद्गलानां पृच्छा-गौतमस्य प्रश्नो विज्ञेयः। तथा च-द्वीन्द्रिय प्रयोगपरिणताः पुद्गलाः कतिविधाः भवन्तीति प्रश्नाशयः । भगवानाह-गोयमा ! अणेगविहा पण्णत्ता' हे गौतम ! द्वीन्द्रियप्रयोगपरिणताः पुद्गलाः अनेकविधा:= अनेकप्रकारकाः प्रज्ञप्ताः, द्वीन्द्रियाणां नीलङगुकृमिकादिभेदेनानेकविधत्वं बोध्यम् , 'एवं तेइंदिय-चउरिंदिय-पओगपरिणयावि' एवंद्वीन्द्रियवदेव त्रीन्द्रिय - चतुरिन्द्रिय - प्रयोगपरिणता अपि अनेकविधाः प्रज्ञप्ताः । तत्र त्रीन्द्रियाणां कुन्थुपिपीलिकादिभेदेन, चतुरिन्द्रियाणां च मक्षिकामशकादिभेदेन अनेकविधत्वमवसेयम् । 'पंचिंदियपओगपरिणया णं पुच्छा ? पञ्चेन्द्रियप्रयोगपरिणतानां पुद्गलानां विषये गौतमस्य पृच्छा ? तथाचवनस्पतिकायिक एकेन्द्रियप्रयोगपरिणत भी पुद्गल सूक्ष्म बादरके भेदसे दो प्रकार के होते हैं । अब गौतम प्रभुसे ऐसा पूछते हैं 'बेई. दियपओगपरिणयाणं पुच्छा' हे भदन्त ! दे। इन्द्रिय प्रयोग परिणत पुद्गल कितने प्रकारके कहे गये हैं ? उत्तरमें प्रभु कहते हैं 'गोयमा' हे गौतम ! 'अणेगविहा पण्णत्ता' दो इन्द्रिय प्रयोग परिणतपुद्गल अनेक प्रकारके कहे गये दो इन्द्रिय जीव नीलङ्ग, कृमिक आदिके भेदसे अनेक प्रकारके हैं। ‘एवं तेइंदिय चउरिदियपआगपरिणया वि' द्वीन्द्रियकी तरह तेइन्द्रिय और चौइन्द्रिय प्रयोग परिणत भी पुद्गल अनेक प्रकारके कहे गये हैं । कुन्थु पिपीलिका आदिके भेदसे इन्द्रियोंमें तथा मक्षिका, मशक आदिके भेदसे चौइिन्द्रय जीवोमें વાયુકાયિક અને વનસ્પતિકાયિક એકેન્દ્રિય પ્રયોગપરિણુત પુદગલો પણ સૂક્ષ્મ અને બાદરના ભેદથી બે પ્રકારના હોય છે.
गौतम वाभाना प्रश्न- 'बेइंदियपओगपरिणयाणं पुच्छा' 3 महन्त! दीन्द्रिय પ્રેગપરિણત પુદગલ કેટલા પ્રકારના કહ્યા છે?
___उत्त२- 'गोयमा ! अणेगविहा पण्णत्ता' हे गौतम ! हन्द्रिय प्रयोगपरिणत પુદગલ અનેક પ્રકારના કહ્યા છે. કારણ કે દ્વીન્દ્રિય જીવો ની લંગુ , કૃમિક
माहिना मेथी भने ४२ना त्या छे 'एवं तेइंदिय चउरिदिय पओगપિછાના શિ' કીન્દ્રિયની જેમ ત્રીન્દ્રિય અને ચતુરિન્દ્રિય પ્રગપરિણત પુદગલે પણ અનેક પ્રકારના કહ્યાં છે. કુન્જપિપીલિકા (કીડી) આદિના ભેદથી ત્રીન્દ્રિય છે અનેક પ્રકારના કહી શકાય છે, અને માખી, મચ્છર આદિના ભેદથી ચતુરિન્દ્રિય જીવે પણ અનેક પ્રકારના કહી શકાય છે.
श्री. भगवती सूत्र :
