________________
२६२
भगवतीसगे ज्ञानप्रकारः, आभिनिबोधिकज्ञानप्रकारः, मत्यज्ञानम् , अवग्रहः, श्रुताज्ञानम्, विभङ्गज्ञानम्, ज्ञानिनः, अज्ञानिनः, नैरयिकाः, असुरकुमाराः, पृथिवीकायिकाः, द्वीन्द्रियाः, त्रीन्द्रियाः, चतुरिन्द्रियाः, पञ्चेन्द्रियास्तियञ्चो मनुष्याश्च ज्ञानिनः ? किं वा अज्ञानिनः ? वानव्यन्तरा ज्योतिषिका वैमानिकाच किं ज्ञानिनः, अज्ञानिनो वा ? सिद्धाः किं ज्ञानिनः, किं वा अज्ञानिनः निरयगतिकाः, तिर्यग्गतिकाः, मणुष्यगतिकाः, सिद्धगतिकाः, सेन्द्रियाः, एकेन्द्रियादयः, अनिन्द्रियाः, सकायिकाः, पृथिवीकायिकाः, सकायिकाः, कायरहिताः, सूक्ष्म जीवाः बादजीवाः, पर्याप्तजीवाः, पर्याप्तनैरयिकादयः, पर्याप्तपश्चेन्द्रियतिर्यगयोनिकाः, पर्याप्तमनुष्याः, अपर्याप्तकजीवाः, दशस्थानोंको नहीं जानता है, नहीं देखता है। सर्वज्ञकेवली ही जानते हैं ऐसा प्रतिपादन । ज्ञानके प्रकारोंका कथन आभिनिबोधिक ज्ञानके भेदोंका निरूपण मत्यज्ञानके भेदोंका कथन अवग्रह, श्रुताज्ञान, विभङ्गज्ञान, इन सबके भेदोंका कथन ज्ञानी अज्ञानीका कथन नैरयिक, असुरकुमार पृथिवीकायिक द्वीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय, चतुरिन्द्रिय और पंचेन्द्रियतिर्यक् मनुष्य ये सब ज्ञानी हैं कि अज्ञानी हैं एसा प्रश्न १ इसका उत्तर वानव्यन्तर ज्योतिषिक और वैमानिक ये ज्ञानी हैं कि अज्ञानी हैं ऐसा प्रश्न ? इसका उत्तर सिद्ध ज्ञानी हैं कि अज्ञानी हैं ? निरयगतिवाले जीव, मनुष्यगतिबाले जीव, सिद्धगतिवाले जीव, इन्द्रियसहितजीव एकेन्द्रियादिक जीव, अनिन्द्रियजीव, सकायिकजीव, पृथिवीकायिक आदिस्थावरजीव, त्रसकायिकजीव, कायरहितजीव, सूक्ष्मजीव, बादरजीव, पर्याप्तजीव, पर्याप्तनैरयिक आदिजीव, पर्यास पंचेन्द्रियतियंग्योनिकजीव, पर्यातमनुष्य, अपर्याप्तकजीव, अपर्याप्तक नैरयिक છવસ્થ કેવલીજ તે જાણે છે તેનું પ્રતિપાદન. જ્ઞાનના પ્રકારનું કથન, આભિનિબેધિક જ્ઞાનના ભેદનું નિરૂપણુ મત્યજ્ઞાનના ભેદનું વર્ણન. અવહુ, શ્રુતજ્ઞાન, વિર્ભાગજ્ઞાન એ બધાના ભેદનું કથન, જ્ઞાનિ અજ્ઞાનિનું કથન. નરયિક, અસુરકુમાર, પૃથ્વિકાયિક, દ્વિન્દ્રિય, ત્રિન્દ્રિય, ચતુરિન્દ્રિય અને પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ મનુષ્ય એ બધા જ્ઞાની છે કે અજ્ઞાની તેવો પ્રશ્ન તથા તેનો ઉત્તર વાન વ્યંતર, જ્યોતિર્ષિક અને વૈમાનિક, એ જ્ઞાની છે કે અજ્ઞાની તે પ્રશ્ન અને તેનો ઉત્તર. સિદ્ધ જ્ઞાની છે કે અજ્ઞાની, નરકગતિવાળા છવ, તિર્યંચગતિવાળા જીવ, એકેન્દ્રિયાદિક જીવ, અનઈન્દ્રિય જીવ, સકાયિક જીવ, પૃથ્વી કાયિક આદિ સ્થાવર જવ, ત્રસદાયિક જીવ, કાયરહિત જીવ, સૂક્ષ્મ જીવ, બાદર છવ, પર્યાપ્ત જીવ, પર્યાપ્ત
श्री. भगवती सूत्र :
