________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ८ उ. १ सू.७ सूक्ष्मपृथिवीकायस्वरूपनिरूपणम् १०३ परिणया वि ते चन्नओ कालवण्णपरिणया वि जात्र आययसंठाणपरिणया वि' ये पर्याप्तकापर्याप्त कसर्वार्थसिद्धानुत्तरौपपातिक० यावत्-कल्पातीतक-वैमानिकदेवपञ्चन्द्रियप्रयोगपरिणता अपि पुद्गलाः प्रज्ञप्तास्ते वर्णतः कालवर्णपरिणता अपि, यावत् - नीलादिवर्णपरिणता अपि गन्धतः सुरभिगन्धादिपरिणता अपि, रसत स्तिक्तादिरसपरिणताअपि, स्पर्शतः कर्कशादिस्पर्श परिणता अपि, संस्थानतः परिमण्डलाचायत पर्यन्त संस्थानपरिणता अपि भवन्ति, (षष्ठो दण्डकः ६)
'जे पज्जत्तसव्वसिद्ध अणुत्तरोववाइय जाव परिणया वि ते वन्नओ कालवण्णपरिणया वि जाव आययसंठाणपरिणया वि' जो पर्याप्तक अपर्याप्तक सर्वार्थसिद्ध अनुत्तरोपपातिक यावत् - कल्पातीत वैमानिक देव पंचेन्द्रियप्रयोगपरिणत पुद्गल कहे गये हैं वे वर्णकी अपेक्षा काले वर्णरूप में भी परिणत होते हैं, यावत् नीलादिवर्णरूप में परिणत हो जाते हैं, गंधकी अपेक्षा से वे सुरभिगंधादिरूपमें भी परिणत हो जाते हैं- बदल जाते हैं, रसकी अपेक्षा से वे तिक्तादिरसरूपमें भी परिणत हो जाते हैं, स्पर्शकी अपेक्षा से वे कर्कश आदिस्पर्शरूप में भी परिणत हो जाते हैं और संस्थान की अपेक्षा से भी वे परिमण्डल आदि संस्थान से लेकर आयतसंस्थानतकके रूप में भी परिणम जाते हैं इस प्रकार यह छट्ठा दण्डक है. तथा च-वर्णादि द्वारवाले इस छट्ठे दण्डक में- एकेन्द्रिय पृथिवीकायिक आदि पांच स्थावर सूक्ष्म और बादर के भेद से १० प्रकारके कहे गये हैं, विकलेन्द्रिय, द्वीन्द्रिय, त्रोन्द्रिय
તે
'जे पज्जत्तसव्वट्टसिद्ध अणुत्तरोत्रवाइय जाव परिणया वि ते वण्णओ कालवण्णपरिणया वि जाव आययसंठाणपरिणया वि જે પર્યાપ્તક અને અપર્યાપ્તક સર્વાંસિદ્ધ અનુત્તરૌપપાતિક કલ્પાતીત વૈમાનિક દેવ પંચેન્દ્રિય પ્રયાગપરિણત પુદ્ગલા વર્ણની અપેક્ષાએ કાળા વણુરૂપે પણ પરિણમે છે, નીલ વર્ણીરૂપે પણ પરિણમે છે. લાલ વરૂપે પણ પરિણમે છે, પીળા વણુરૂપે પણ પરિણમે છે અને સફેદ વર્ણરૂપે પણ પરિણમે છે. ગંધની અપેક્ષાએ તે પુદ્ગલે સુગંધરૂપે પણ પરિણમે છે અને દુ ધરૂપે પણ પરિણમે છે, રસની અપેક્ષાએ તે પુદ્ગલા તિકતાદિ રસરૂપે પરિણમે છે. અને સ્પર્શોની અપેક્ષાએ કશ આદિ સ્પશ રૂપે પરિણમે છે. તે પુદ્ગલે સંસ્થાનની અપેક્ષાએ પરિમંડલ સ ંસ્થાનથી લઈને આયત પન્તના સસ્થાનરૂપે પરિણમે છે આ પ્રકારના વદિ દ્વારવાળા આ છઠ્ઠા દંડકમાં એકેન્દ્રિય પૃથ્વીકાયિક આદિ પાંચ સ્થાવર જીવેાના સુક્ષ્મ અને માદરના ભેદથી ૧૦ પ્રકાર કહ્યા છે. વિલેન્દ્રિય જીવેાના દ્વીન્દ્રિય, ત્રીન્દ્રિય અને ચતુરિન્દ્રિયના ભેદથી 3 प्र४/२ उद्या छे.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૬
