________________
७७५
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ७ उ. ९ सु०६ वरुणनागनप्तृकचरित्रम् कल्पात् आयुःक्षयेण, भक्षयेण स्थितिक्षयेण यावत् ततश्च्युत्वा कुत्र गमिष्यति ? कुत्र उत्पत्स्यते ? भगवानाह - गौतम ! महाविदेहे वर्षे सेत्स्यति= सिद्धिं प्राप्स्यति यावत् भोत्स्यते-बोधं लप्स्यते, मोक्ष्यते - भवबन्धनान्मुक्तिं लप्स्यते, परिनिर्वास्यति शीतीभूतो भविष्यति, सर्वदुःखानामन्तं करिष्यति इत्यर्थः । अथ वरुणस्य मियबालमित्रस्य विषये पृच्छति - ' वरुणस्स णं भंते ! णागणयस्स पियबालवयासए कालमासे कालं किच्चा कहिं गए, कहिं उववन्ने !" हे भदन्त ! वरुणस्य नागनप्तृकस्य प्रियबालवयस्यः कालमासे कालं कृत्वा कुत्र गतः ? कुत्र उपपन्नः ? भगवानाह - 'गोयमा ! सुकुले पच्चायाए' हे गौतम ! स वरुणस्य प्रियवालवयस्यः सुकुले= उत्तमवंशे प्रत्यायातः समुत्पन्नः । तदनन्तरं तस्य सिद्ध्यादिकं पृच्छति - 'से णं भंते ! तओहिंतो अनंतरं उववट्टित्ता सिद्धिको प्राप्त करेगा यावत् शब्द से 'भोत्स्यते' बोधको प्राप्त करेगा, 'मोक्ष्यते' भवबन्धन से मुक्तिको प्राप्त करेगा, परिनिर्वास्यति, शीतीभूत हो जावेगा' इस पाठका संग्रह हुआ है। तथा समस्त दुखोंका अंत करेगा,
अब गौतमस्वामी वरुण के प्रिय बालमित्र के विषय में पूछते हैं कि'वरुणस्स णं भंते ! णागणत्तुयस्स पियबालवयं सए कालमासे कालं किच्चा कहिं गए, कहिं ववन्ने' हे भदन्त ! नागपौत्र वरुणका जो प्रिय बालसखा था वह काल अवसर काल करके कहां गया ? कहां उत्पन्न हुआ ? उत्तर में प्रभुने उनसे कहा- 'गोयमा' हे गौतम ! 'सुकुले पच्चायाए' वरुणका प्रिय बालसखा उत्तम वंशमें उत्पन्न हुआ है । 'से णं भंते! तओहिंतो अनंतरं उव्वहित्ता कहि गच्छिहिह, कहिं उववज्जिहिद' डुःभोना अतर्ता थशे. सहीं' 'जान' पहथी नीथेन। सुत्रया ग्रहलु थयो छे.. 'भोत्स्यते' बोधने प्राप्त ४२, 'मोक्ष्यते' लवणं धनथी भुस्त थथे, 'परिनिर्वास्यति' સમરત કર્મીના આત્યંતિક ક્ષય કરીને સમસ્ત સંતાપાથી રહિત બની જશે.
હવે ગૌતમ સ્વામી વષ્ણુના મિત્ર વિષે આ પ્રમાણે પ્રશ્ન પૂછે છે
'वरुणस्स णं भंते ! णागणत्तुयस्स पियबालवयंसए कालमासे कालं किच्चा कहिं गए, कहिँ उन्ने ?' हे लहन्त ! नागपौत्र वरुणुना प्रिय मासभित्र अजना અવસર આવતા કાળ કરીને ક્યાં ગયા ? કઈ ગતિમાં ઉત્પન્ન થયા ?
उत्तर- 'गोयमा ! सुकुले पच्चायाए' हे गौतम! वरुणुना ते प्रिय मावसभा ઉત્તમ વશમાં ઉત્પન્ન થયા છે.
प्रश्न- 'से णं भंते ! तओहितो अनंतरं उच्चट्ठित्ता कहिं गच्छहि,
कहि
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : પ
