________________
-
७४२
भगवतीसूत्रे निगृह्णाति, तुरगान् निगृह्य यथा वरुणः यावत् तुरगान विसृजति, तुरगान विसृज्य पटसंस्तारकं संस्तृणाति, पटसंस्तारकं संस्तीय पटसंस्तारकम आरोहति, पटसंस्तारकम् आरुह्य पूर्वाभिमुखो यावत - अञ्जलिं कृत्वा एवम् अवादीत्-यानि खलु भदन्त ! मम प्रियबालवयस्यस्य वरुणस्य नागनप्तकस्य शीलानि, व्रतानि, गुणाः, विरमणानि प्रत्याख्यान-पोपडिणिक्खममाणं पासइ) अस्थाम-शक्ति से रहित होकर शारीरिक बल से रहित हो गया यावत् अब मैं इस युद्ध में टिक नहीं सकंगा इस ख्याल से नागनाती वरुण को उसने रथमुसल संग्राम से बाहर निकलते हुए देखा। (पासित्ता तुरए निगिहिइ, तुरए निगिणिहत्ता जहा वरुणे जाव तुरए विसज्जेइ, तुरए विसजित्ता पडसंथारगं दुरुहइ, पडसंथारगं दूरहित्ता पुरस्थाभिमुहे जाव अंजलिं कटु एवं वयासी-जाइं भंते ! मम पियवालवयंसस्स वरुणस्स णागणत्तुयस्स सीलाई, वयाई, गुणाई, वेरमणाई, पञ्चक्खाणेपोसहोचवा. साइं, ताई णं ममंपि भवंतु) देखते हो उसने अपने घोडों को चलने से रोक लिया. घोडों को रोककर उसने वरुण की तरह यावत् उन घोडों को अलग कर दिया-उन्हें अलग करके उसने एक वस्त्रका संथारा विछाया और उस पर बैठ कर उसने पूर्व दिशा की तरफ मुंह करके यावत् दोनों हाथों को जोड कर इस प्रकार कहा- हे भगवन् ! मेरे प्रियबालवयस्य वरुण नांग पोत्र के जो सात ७ शील, ५ पांच व्रत આ રીતે ઘાયલ થયેલો તે વરુણને બાલસખા, શક્તિથી રહિત થઈ ગયે, શકિત ક્ષીણ થવાથી તેણે વિચાર કર્યો કે “હવે હું આ યુદ્ધમાં ટકી શકીશ નહીં. આ પ્રમાણે વિચાર કરતા તેણે નાગપૌત્ર વરુણને રથમુસળ સંગ્રામમાંથી બહાર ચાલ્યો
तो यो. (पासित्ता तुरए निगिण्डइ, तुरए निगिहित्ता जहा वरुणे जाव तुरिए विसज्जेइ, तुरए विसज्जित्ता पडसथारगं दूरुहइ, पडसंथारगं दूरुहित्ता पुरत्याभिमुहे जाव अंजलिं कट एवं वयासी-जाइं णं भंते ! मम पियवालवयंसस्स चरुणस्स णागणत्तुयस्स सीलाई, वयाई, गुणाइं, वेरमणाई, पञ्चक्खाणपोसहोववसाई, ताई णं मम पि भवतु) तेने याल्यो धन ते पाताना ઘેડાને અટકાવ્યા. ત્યારબાદ તેણે શું કર્યું, તે સમસ્ત કથન વરુણના કથન પ્રમાણે સમજવું. તેણે ઘોડાને છૂટા મૂકી દીધા', આ કથન પતનું કથન ગ્રહણ કરવું. ત્યારબાદ તેણે એક વસ્ત્રને સંથારો બિછાવ્યું અને તેના ઉપર બેસીને પૂર્વ દિશા તરફ મુખ કરીને બને હાથ જોડીને આ પ્રમાણે કહ્યું- “હે ભગવન! મારા પ્રિય બાળમિત્ર નાગપૌત્ર અણગારે જે સાત શીલ, પાંચ વ્રત, ત્રણ ગુણ, વિરમણ વ્રત, પ્રત્યાખ્યાન અને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫
