________________
६७८
भगवतीसूत्रो नीलादिवर्णपरिणामविषयका दश १० आलापकाः, गन्धविषयकः एक १ आलापकः १, रसविषयका दश १० आलापकाः, स्पर्शविषयकाश्च चत्वार ४ आलापकाः इति मिलित्वा २५५ पञ्चविंशतिगलापकाः संजाताः, एकवणेंनीलको पीतरूपसे परिणमाता है ६, नीलको शुक्लरूपसे परिणमाता है ७, लोहितको पीतरूपसे परिणमाता है ८, लोहित को शुक्लरूपसे परिणमाता है९, पीतको शुक्लरूपसे परिणमाता है १० । दो गंधका एक विकल्प इस प्रकारसे है सुरभिगंधको दुरभिगंधरूपसे अथवा दुरभिगंधको सुरभिगंधसे वह परिणमाता है । पांच रसोंके दश १० विकल्प इस प्रकारसे हैं तिक्तरसको कटुरसरूपसे वह परिणमाता है१, तिक्तरसको कषायरसरूपसे परिणमाता है २, तिक्तरसको आम्लरसरूपसे परिणमाता है ३, तिक्तरसको मधुररसरूपसे परिणमाता है ४, कटुरसको आम्लरसरूपसे परिणमाता है ६, कटुरसको मधुररसरूपसे परिणमाता है ७, कषायरसको आम्लरसरूपसे परिणमाता है ८, कषायरसको मधुररसरूपसे परिणमाता है ९, अम्ल रसको मधुररसरूपसे परिणमाता है १०, आठस्पर्शी के चार विकल्प इस प्रकारसे हैं गुरुस्पर्शको लघुस्पर्शरूपसे वह परिणमाता है ? शीतस्पर्शको उष्ण
(સફેદ) વર્ણરૂપે તે પરિણુમાવે છે. (૫) નીલવર્ણને રકતવર્ણ (લાલવણું) રૂપે परिणभाव 2. (६) नववर्णन पीत (पी) व[३] परिणभावे छे, (७) नासपने शुस ३पे परिणभाव छे. (८) २४तवन पात ३पे परिमावे छे. () २३तવર્ણને શુકલવર્ણરૂપે પરિણમાવે છે. અને (૧૦) પીતવર્ણને શુકલવર્ણરૂપે પરિણુમાવે છે. બે ગંધ વિશેનો એક આલાપક આ પ્રમાણે બને છે
તે વૈક્રિય લબ્ધિવાળા પ્રમત્ત અણગાર સુગંધને દુર્ગધરૂપે, અને દુર્ગધને સુગંધરૂપે પરિણુમાવે છે. પાંચ રસ વિષેના ૧૦ આલાપકે આ પ્રમાણે બને છે–
(१) ते तित (तामा) २सने ४९ (४७41) २४३५ परिभाव छ भने ४९२सने तितरस३पे परिमावे छे (२) तितरसने ४ाय (तु२१) २४३५ परिशुभाव छ (3) તિકતરસને આસ્લ (ખાટા) રસરૂપે પરિણુમાવે છે (૪) તિક્તરસને મધુરરસરૂપે (મીઠારસ) પરિણુમાવે છે (૫) કટુરસને કષાયરસરૂપે પરિણાવે છે (૬)કટુરસને અસ્લ(ખાટુ)રસરૂપે પરિણુમાવે છે (૭) કટુરસને મધુરરસરૂપે પરિણાવે છે (૮) કષાયરસને આસ્ફરસરૂપે પરિણાવે છે (૯) કવાયરસને મધુરરસરૂપે પરિણાવે છે અને (૧૦) આલ્ફરસને મધુરરસરૂપે પરિણુમાવે છે. આઠ સ્પશેના ચાર વિકલ્પ આ પ્રમાણે બને છે–
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫
