________________
६२०
भगवती सूत्रे
भंते ! मस्से जे भविए तेणेव भवग्गहणेणं सिज्झित्तए, जाव अंतं करेत्तए, सेणूणं भते ! से खीण भोगी० ?' हे भदन्त ! परमाधोऽवधिकः परमावधिज्ञानी खलु मनुष्यः यः तेनैव भवग्रहणेन सेढुं यावत्- बोदु मोक्तुं परिमितुं सर्वदुःखानाम् अन्तं कर्तुम् भव्यः योग्यो वर्तते तत् अथ हे भदन्त ! नूनं निश्चितं स क्षीणभोगी मनुष्यः विपुलभोगभोगान् भोक्तुं नो समर्थो वर्तते ? इति प्रश्नः, भगवानाह - ' से जहा छउमत्थस्स' शेषं यथा छद्मस्थस्य मनुष्यस्य वक्तव्यतायामुक्तं तथैवात्रापि परमावधिज्ञानिमनुष्यविषयेऽपि अबसेयम् । गौतमः पृच्छति 'केवली णं भंते ! मणूसे जे भविए तेणेत्र भवग्गणेणं ?' हे भदन्त ! केवली खलु मनुष्यो यस्तेनैव भवग्रहणेन सेडु यात्रत् सर्वं दुःखानामन्तं कर्तुं च भव्यः = योग्यः, स क्षीणभागी मनुष्यो विपुल
O
-
मस्से जे भविए तेणेव भवग्गहणेणं सिज्झित्तए जाव अंतं करेत्तए' इत्यादि हे भदन्त ! जो मनुष्य परमावधिज्ञानवाला है और उसी भवसे वह सिद्ध, बुद्ध, मुक्त और परिनिर्वृत्त होकर समस्त दुःखोंका अन्तकरनेवाला है ऐसा वह परमावधिज्ञानवाला मनुष्य क्षीणभोगी होकर क्या विपुल भोगभोगों को भोगने के लिये समर्थ हो सकता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं कि 'सेसं जहा छउमत्थस्स' जिस प्रकार से छद्मस्थ मनुष्यकी वक्तव्यतामें हे गौतम ! कहा गया है उसी प्रकार से परमावधिज्ञानीके विषय में भी जानना चाहिये | अब गौतम प्रभुसे ऐसा पूछते हैं कि 'केवली णं भंते । मणूसे जे भविए' इत्या०' हे भदन्त ! केवली मनुष्य जो किसी भवसे सिद्ध, बुद्ध, मुक्त, परिनिर्वृत्त, एवं समस्त दुःखोंका अन्त करनेके लिये योग्य है
भवरगहणेणं सिज्झित्तए जाव अंतं करेत्तए ' छत्याहि डे लहन्त ! ने मनुष्य પરમાધિજ્ઞાની છે અને આ ભવ પૂરો કરીને સિદ્ધ, યુદ્ધ, મુકત અને પરિનિવૃત્ત થઇને સમસ્ત દુઃખાના અંત કરવાના છે, તે શુ ક્ષીણભેગી થવાં છતાં વિપુલ ભોગ ભોગાને ભોગવવાને સમર્થ હાય છે ખરા ? ઉત્તર 'सेसं जहा छउमत्थस्स ' छद्मस्थ मनुष्य ના વિષે જેવું કથન કરવામાં આવ્યું છે, એવું જ કથન પરમાવધિજ્ઞાની વિષે પણ સમજવું गौतम स्वामीनो अश्व ' केवली णं भंते ! मणूसे जे भविए ' इत्यादि हे ભદ્રંન્ત ! કેવળજ્ઞાની મનુષ્ય કે જે આ ભવમાંથી જ સિદ્ધ, બુદ્ધ, મુકત, પરિનિવૃત્ત
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : પ
