________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श.६उ.७मू.१ शालिप्रभृतिजीवविशेषयोनिस्वरूपनिरूपणम् ४१ ___ अथ भदन्त ! अतसी-कुसुम्भक-कोद्रव-का-वरट्टरालक - कोषक-सणसर्षप-मूलकबीजादीनाम् एतेषां धान्यानाम् ? एतेषामपि तथैव, नवरम् सप्त संवत्सराणि, शेषं तदेव ॥ सू० १ ॥ मसूर, तिल, मूग माष उडद, निष्पाव-वाल, कुलत्थ-कुलथी, आलिसंदक-एक प्रकारका अनाज, सतीण-तूवर, परिमन्थक-गली चना, इत्यादि धान्योमें अङ्कुरोत्पादनशनि कबतक रहती है ? (जहा सालीणं तहा एयाणंपि) हे गौतम ! जिस प्रकारसे शालि धान्यका अङ्कुरोत्पादन काल कहा गया है उसी प्रकारसे इनका भी जानना चाहिये। (नवरं) विशेषता इतनी ही है कि (पंच संवच्छराइं सेसं तंचेव) इनका उत्कृष्टकाल अङ्कुरोत्पादनका पांच वर्षतकका है। तथा जघन्यकाल पूर्वोक्तरूपसे अन्तर्मुहूर्त्तका है । अह भंते। अयसि-कुसुंभग-कोहध कंगु-वरग-रालग-कोदूसग-सणसरिसव मूलगवीयमाईणं एएसिं धण्णाणं?) हे भदन्त ! अलसी, कुसुम्भक, कोद्रव कोदों, कांगनी, वरद्द, रालक, कोदूषक कोद्रवविशेष, सन् सरों, मूलकबीज इत्यादि धान्योका अङ्कुरोत्पादन काल कबतकका है ? (एयाणे वि तहेव, णवर सत्तसंवच्छराइ सेसं तं चेत्र) हे गौतम ! इनधान्योंका अङ्करोत्पादनकाल वैसा ही है, विशेषता इसमें इतनी ही है कि इनका अङ्करोत्या. भसूर, तस, भग, 2436, 4, थी, मासि४ (मे २र्नुभना), तुरा, न्य। प्रत्याहि धान्यामा मयुरोत्साहन राति या सुधा २ छ? (जहा सालीणं तहा पयाणं पि) गौतम! शालि (योमा) ना माने। रेस मयुरोपान आज 1ो छ, मेरस वटाए। माह धान्यानो ५२ मत्याहन ४ समवे. (नवरं) પણ વટાણા આદિના બીજને અંકુત્પાદન કાળમાં એટલી જ વિશેષતા છે કે (पंच संवच्छराई - सेसं तं चेव) तमने। मधिमा मधि मयुरोत्साहन in પાંચ વર્ષ સુધીને કહ્યો છે, તથા જઘન્ય (ઓછામાં ઓછો) અંકુરેશત્પાદન કાળ પૂર્વોક્ત अन्तकृतना छे. (अह भंते ! अयसि, कुसुभग, कोदव, कंगु, वरग, रालग, कोषग, सण, सरिसव - मूलगबीयमाई णं एएसिं धण्णाणं ?) हे महन्त ! भसा, सुमि, ti, sin, १२॥ (मे ४२ धान्य), रास (मे २ना zin), કે દૂષક (એક પ્રકારના કેદરા) શણ, સરસવ, મૂલકબીજ ઇત્યાદિ ધાન્યના અંકુરોત્પાદન
3 Xो छ? (एयाणं वि तहेव, णवर सत्तसंवच्छराई सेस तंचेव) હે ગૌતમ! તે ધાને અંકુરિત્પાદન કાળ પણ એટલું જ છે. પરંતુ અહીં એટલી જ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫