________________
भगवती देसमूलगुणपच्चक्खाणी असंखेजगुणा, अपच्चक्खाणी अणेतगुणा' हे गौतम ! सर्वस्तोकाः सर्वेभ्योऽल्पाः जीवाः सर्वमूलगुणपत्याख्यानिनो भवन्ति, देशमूलगुणप्रत्याख्यानिनस्तु असंख्येयगुणाः, अप्रत्याख्यानिनश्च अनन्तगुणा भवन्ति । 'एवं अप्पाबहुगाणि तिणि वि, जहा-पढमिल्लए दंडए' एवम् उक्तरीत्या अल्पबहुत्वानि त्रीण्यपि समुच्चयजीव-पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक-मनुष्यविषयकाणि सर्वमूलगुणप्रत्याख्यानि-देशमूलगुणप्रत्याख्यान्यप्रत्याख्यानि सम्बन्धीनि यथा प्रथमे मूलगुणपत्याख्यानोत्तरगुणप्रत्याख्यानादिविषयके दण्ड के प्रतिपादितानि तथैवात्रापि बोध्यानि, तथा च सर्वस्तोका मनुष्याः सर्वमूलगुणप्रत्याख्यानिनः, देशमूलगुणप्रत्याख्यानिनो मनुष्यास्तु असंख्येयगुणा भवन्ति अप्रत्याख्यानिनो मनुष्याश्च असंख्येयगुणाः इति फलितम् । 'नवरं सव्वत्थोवा सवमूलगुणपच्चक्खाणी, देसमूलगुणपच्चक्खाणी असंखेन्जगुणा, अपच्चक्खाणी अणंतगुणा' सब से कम सर्वमूलगुणप्रत्यारस्यानवाले जीव हैं। इनकी अपेक्षा देशमूलगुणप्रत्याख्यानवाले जीव असंख्यातगुणें हैं और इनकी अपेक्षा भी अप्रत्याख्यानवाले जीव अनन्तगुणें हैं। 'एवं अप्पा बहुगाणि तिण्णि वि. जहा पढमिल्लए दंडए' समुच्चयजीव विषयक, पंचेन्द्रियतिर्यश्च योनि जीव विषयक और मनुष्यविषयक सर्वमूलगुणपत्याख्यानी के और अप्रत्याख्यानी के अल्प बहुत्व का कथन जैसा प्रथम दण्डक में मूलगुणप्रत्याख्यान, उत्तरगुणप्रत्याख्यान और अप्रत्याख्यान के अल्प बहुत्व का कथन किया गया है वैसा ही यहां पर भी जानना चाहिये । तथा च सर्वमूलगुणप्रत्याख्यानी मनुष्य बहुत कम हैं, देशमूलगुण प्रत्याख्यानी मनुष्य असंख्यातपञ्चक्वाणी, देसमूलगुण पञ्चक्खाणी असंखेनगुणा, अपञ्चक्खाणी अणंतगुणा' હે ગૌતમ! સર્વમૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાનવાળા છવો સૌથી ઓછાં છે, તેમના કરતાં દેશમૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાનવાળા છ અસંખ્યાતગણુ છે, અને તેમના કરતાં પણ અનંતગણ જીવે मप्रत्याभ्यानवा डाय छे. 'एवं अप्पा बहुगाणी तिण्णि वि जहा पढमिल्लए હg સામાન્ય જીવ વિષયક, પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ ચેનિક જીવ વિષયક અને મનુષ્ય વિષયક, સર્વમૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની, દેશમૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની અને અપ્રત્યાખ્યાનીના અ૫ બહત્વનું કથન, પ્રથમ દંડકમાં જે રીતે મૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની ઉત્તરગુણ પ્રત્યાખ્યાની અને અપ્રત્યાખ્યાનીના અ૫ બહત્વનું કથન કર્યું છે એ જ પ્રમાણે સમજવું. તેનું તાત્પર્ય નીચે પ્રમાણે છે- સર્વમૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની મનુષ્ય ઘણા ઓછા હોય છે, દેશમૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની મનુષ્ય તેમના કરતાં અસંખ્યાતગણુ હોય છે, દેશમૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫
