________________
भगवतीसूत्रे
वानव्यन्तर
पच्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः नो सर्वमूलगुणप्रत्याख्यानिनः, देश मूलगुणप्रत्याख्यानिनोऽयि अप्रत्यायानिनोऽपि । मनुष्याः यथा जीवाः । - ज्यौतिषिक - वैमानिकाः यथा नैरयिकाः एतेषां खलु भदन्त ! जीवानां सर्व मूलगुणमत्याख्यानिनां देश मूलगुणप्रत्याख्यानिनां अमत्याख्यानिनां च कतरे कतरेभ्यो यावत्- विशेषाधिका वा ? गौतम ! सर्वस्तोका जीवाः सर्व या णं पुच्छा) हे भदन्त । इसी प्रकार से मेरा प्रश्न पंचेन्द्रियतियैचोंके विषयमें भी है अर्थात् पंचेन्द्रियतिर्यश्च जीव क्या सर्वमूलगुणप्रत्याख्यानी हैं, या देश मूलगुणप्रत्याख्यानी हैं या अप्रत्याख्यानी हैं ? ( गोयमा ) ! हे गौतम! (पंचिदियतिरिक्ख जोणिया नो सच्चमूलगुणपच्चक्खाणी, देसमूलगुणपच्चक्खाणी वि, अपच्चक्खाणी वि) पंचेन्द्रियतिर्यच जीव सर्वमूलगुणप्रत्याख्यानी नहीं हैं किन्तु वे देशमूलगुणप्रत्याख्यानी भी हैं और अप्रत्याख्यानी भी हैं । (मणुस्सा जहा जीवा, वाणमंतर जो इसिय वैमाणिया जहा नेरइया) जीवोंकी तरह मनुष्योंके विषयमें और नारकजीवोंकी तरह वानव्यन्तर, ज्योतिष्क और वैमानिक देवोंके विषय में जानना चाहिये । (एएसिं णं भंते ! जीवाणं सव्वमूलगुणपच्चक्खाणीण, देसमूलगुणपच्चक्खाणीणं, अपच्चक्खाणी णं कयरे करेहिंतो जाव विसेसाहिया वा) हे भदन्त । इन सर्व मूलगुणप्रत्याख्यानी, देश मूलगुणप्रत्याख्यानी और अप्रत्याख्यानी जीवोंमें कौन जीव किस जीवसे यावत् विशेषाधिक है ? (गोयमा) हे गौतम ! (सव्व
३८८
( पंचिंदिय तिरिक्खजोणियाणं पुच्छा ) हे अहन्त ! यथेन्द्रिय तिर्यय लव શું સવ`મૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની હૈાય છે, કે દેશભૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની હૈાય છે, કે અપ્રત્યાખ્યાની डाय छ ? ( गोयमा !) डे गौतम! ( पंचिदियतिरिक्खजोणिया णो सबमूलगुणपच्चक्खाणी, देसमूलगुणपच्चक्खाणी वि अपचक्खाणी वि) પચેન્દ્રિય તિ`ંચ જીવે સ`મૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની હાતા નથી, પરન્તુ તેઓ દેશભૂલગુણુ अत्याच्यानी चगु होय छे भने सत्याच्यानी पशु होय छे. ( मणुस्सा जहा जीवा, वाणमंतर - जोइसियवेमाणिया जहा नेरइया) कवाना नेवुन मनुष्योनुं उथन समन्वु. નારકાના જેવું જ વાણુષ્યન્તર, ધેાતિષિક અને વાનિકાનું કથન સમજવું.
Ο
(एए सिणं भंते ! जीवाणं सव्वमूलगुणपच्चक्खाणीगं, देसमूलगुण पच्चक्खाणी णं, अपच्चक्खाणी णं कयरे कयरे हिंतो जाव विसेसाहिया वा ? ) હે ભદન્ત ! તે સમૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની અને દેશભૂલગુણ પ્રત્યાખ્યાની અને અપ્રત્યાખ્યાની છવામાંથી કયા જીવા કાના કરતાં અલ્પ સંખ્યામાં છે, વ્યાવત્' કયા જીવા કેના કરતાં
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : પ
