SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 361
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ प्रमेयचन्द्रिका टीका. श.७. उ.१ २.११ शस्त्रातीतादिपानभोजननिरूपणम् ३४३ ___ तर्हि कियत्ममाणमित्यत आह-'संजमजायामायावत्तिय संयमयात्रामात्राप्रत्यायिकम्, संयमस्य यात्रा-अनुपालनम्, सैव मात्रा आलम्बनरूपा सैव प्रत्ययःकारणं यत्र स तथा तम्-संयमपालनहेतुकमित्यर्थः, 'संजमभारवहणटयाए' संयमभारवहनार्थताय, संयमभारस्य वहनार्थतायै केवलं संयमभारं वोढुमित्यर्थः गाडीकी धूर में ओंगन इसी लिये दिया जाता है कि गाडी के चलने में कोई रूकावट न हो और वह अपना काम करती रहे इसी तरहसे मुनिजन आहार जो लेते हैं वे केवल इसी ख्यालसे लेते हैं कि शरीर की स्थिरता बनी रहें और यह धर्मध्यान आदि काम में साधक होता रहे । ताकि अधिक से अधिक कर्मों की निर्जरा होती रहे । स्वाद या शरीरपोषण के निमित्त वे आहार नहीं लेते हैं । यही भाव व्रणानुलेपनका समझना चाहिये। यही बात 'प्राणधारणार्थमेवाहारकरण' इस टीकावाक्यसे समझाई गई है। 'संजमजाया मायावत्तियं' आहार कितने प्रमाणमें करना चाहिये? इस प्रश्न उत्तरमें प्रभु कहते हैं कि- साधुको आहार इतनी ही मात्रामें करना चाहिये कि जिस से संयमयात्रा निर्वाह करने में किसी भी प्रकार की बाधा न आवे तथा जो संयम को पालन करने में हेतुभूत बना रहे. 'संजम भारवहणट्टयाए' यह तो अभी प्रकट कर ही दिया गया है कि मुनीजन जो आहार लेते है वे तप बढानेके लिये ही लेते हैं शरीरमें बल पराक्रम આવે છે કારણ કે એમ કરવાથી ગાડાને ચાલવામાં સરળતા રહે છે, એ જ પ્રમાણે મુનિજને પણ એટલા માટે જ આહાર કરે છે કે શરીરની સ્થિરતા ટકી રહે અને તે ધર્મથ ન આદિ કામમાં સાધક થતું રહે. આ રીતે જ વધારેમાં વધારે કર્મોની નિર્જર થતી રહે છે. તેઓ સ્વાદ અથવા શરીરપષણને નિમિત્તે આહાર લેતા નથી. ઘણાનુसपननी ५४ मेवा भावाय समायो. २१ वात 'प्राणधारणार्थमेवाहारकरणं' આ ટકાવાકય દ્વારા સમજાવવામાં આવી છે. संजमजायामायावत्तियं, वे सूत्र १२ मे समान साधुनाये કેટલા પ્રમાણમાં આહાર લેવો જોઈએ- સાધુજનેએ એટલે જ આહાર લેવું જોઈએ કે જે સંયમયાત્રામાં-સંયમનું પાલન કરવામાં મદદરૂપ થઈ પડે, અને જે સંયમનું પાલન કરવામાં હેતુભૂત થઇ પડે– સંયમના પાલનમાં વિહ્નરૂપ થઈ પડે એ આહાર तेभरे ४२वो ये नही. मुनिना माहार से छे ते 'संजमभारवहणट्रयाए' તે તપની વૃદ્ધિ કરવા માટે જ લે છે- શરીરમાં બળ, પરાક્રમ આદિની વૃદ્ધિ કરવા શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫
SR No.006319
Book TitleAgam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 05 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1963
Total Pages866
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bhagwati
File Size47 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy