________________
२८५
चन्द्रिका टीका श. ७ उ. १० सू. ६ अकर्म जीवगतिस्वरूपनिरूपणम् कोदण्ड विमुक्तस्य लक्ष्याभिमुखी निर्व्याघातेन गतिः प्रवर्तते, एवं खलु गौतम ! पूर्वप्रयोगेण अकर्मणो गतिः प्रज्ञाप्यते । एवं खलु गौतम ! निःसङ्गतया, निरणतया, यावत्-पूर्व प्रयोगेण अकर्मणो गतिः प्रज्ञप्ता, ॥० ६ ॥
टीका- 'अस्थि णं भंते! अकम्मस्स गई पण्णायइ ?' गौतमः पृच्छतिहे भदन्त ! अस्ति संभवति खलु अकर्मणः = कर्मरहितस्य जीवस्य गतिः प्रज्ञाप्यते कथ्यते किम् ? भगवानाह - 'हंता, अस्थि गोयमा ! अकम्मस्स गई पण्णा' हे गौतम! हन्त सत्यम् अकर्मणः कर्मरहितस्यापि जीवस्य गतिः प्रज्ञाप्यते = कथ्यते । गौतमः पृच्छति - 'कहं णं भंते! अकम्मस्स गई पण्णाय ?' हे भदन्त ! कथं केन प्रकारेण खलु अकर्मणः जीवस्य गतिः अकर्मवाले जीवकी गति होती है ऐसा कहा गया है । ( एवं खलु गोयमा ! नीसंगयाए, निरंगणयाए जाव पुब्वप्पओगेणं अकम्मस्स गई पण्णायई) इस तरह हे गौतम! आसक्तिसे रहित होने से, रागरहित होनेसे यावत् पूर्वप्रयोगसे कर्मरहित जीवकी गति कही गई हैं
टीकार्थ- जीवका प्रकरण चल रहा होने के कारण सूत्रकारने इस सूत्रद्वारा कर्मरहित जीवकी गतिके विषय में स्पष्टीकरण किया है इसमें गौतमने प्रभुसे ऐसा पूछा है कि- 'अस्थि णं भंते ! अकम्मस्स गई पण्णाय ?' हे भदन्त ! कर्मसहित हुए जीवकी गति तो होती है परन्तु जो कर्म से सर्वथा रहित हो चुका है ऐसे जीवकी भी क्या गति होती है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं कि 'हंता, अस्थि गोमा ! अम्मस्स गई पण्णायह' हां, मौतम ! कर्मरहित हुए भी goatओगेणं अम्मस्स गई पण्णायइ) मे ४ रीते हे गौतम! पूर्व अस गथी उर्भरहित मतापेक्षा लवनी गती होय हे सेभ यु छे. एवं खलु गोयमा ! नीसंगयाए, निरंगणयाए, जाव पुत्रप्पओगेणं अकम्मस्स गई पण्णायइ) હે ગૌતમ્ ! એ જ પ્રકારની, આસક્િતથી રહિત થયેલા, રાગરહિત થયેલા, ક્રમ ધ રહિત થયેલા, ક રૂપ ઇન્ધનથી રહિત થયેલા અને પૂ`પ્રયાગને કારણે કરહિત થયેલા જીવની ગતિ કહી છે.
ટીકા- જીવનું પ્રકરણ ચાલી રહ્યું છે. તે કારણે સુત્રકારે આ સુત્રદ્વારા કરહિત જીવની ગતિના વિષયમાં સ્પષ્ટીકરણ કર્યું છે, તેમાં ગૌતમ સ્વામીએ મહાવીર પ્રભુને गोवा अश्न पूछयो छे है- 'अस्थि भंते! अकम्मस्ल गई पण्णाय ?" હુભદન્ત ! ક સહિત જીવની તે ગતિ હાય છે, પરન્તુ જે જીવ કર્યાંથી સવ થા રહિત થઈ ગયા છે એવા જીવની પણ શું ગતિ હોય છે ? તેનો જવાબ આપતા મહાવીર अलुछे - (हंता, अस्थि गोयमा ! अकम्मस्स गई पण्णाय ?" डा गौतम!
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : પ
