________________
२३२
भगवतीसत्रे स्थितान् पुद्गलान् आत्मना आदाय आहरन्ति, ‘णो परंपरखेत्तोगारें' न वा परम्पराक्षेत्रावगादान् आत्मशरीरक्षेत्रापेक्षया यदनन्तरं क्षेत्र ततः वरस्मिन् क्षेत्रेऽवस्थितान् पुद्गलान् आत्मना आदाय आहरन्ति, 'जहा नेरइया तहा जाव-वेमाणियाणं दडओ.' यथा नैरयिका आत्मशरीर क्षेत्रावगाढान् एव द्रव्यपुद्गलान् आदाय आहरन्ति न, अनन्तरक्षेत्रावगाढान्, परम्परा न वा क्षेत्रावगाढान् पुद्गलान् आदाय आहरन्ति, तथैव यावदवैमानिकानां वैमानिकदेवपर्यन्तानां दण्डकः,चतुर्विशति दण्डका वक्तव्याःअत्र औजसाहारा पेक्षया इदंप्रकरणं बोध्यम् ॥ सू. ४ ॥
केवलिनोऽनिन्द्रियवक्तव्यता । मूलम्-केवली णं भंते ! आयाहि जाणइ, पासइ? गोयमा! णो इण्णढे सम?' से केणट्रेणं? गोयमा ! केवली णं पुरथिमेणं में स्थित रहे हुए जो आहार पुद्गल हैं उन्हें ग्रहण करके वे उन्हें अपने आहारका विषयभूत नहीं बनाते हैं न परम्परा क्षेत्रवर्ती जो आहार पुद्गल हैं उन्हें अपने द्वारा ग्रहण करके आहारका विषयभूत बनाते हैं। 'जहा नेरइया तहा जाव वेमाणियाणं दंडओ' जिस प्रकार से नारकजीव आत्म शरीररूप क्षेत्र में अवगाहित हुए ही द्रव्य पुद्गलों को ग्रहण करके अपने आहार का विषयभूत बनाते हैं- अनंतर क्षेत्रावगाढपुद्गलों को तथा परम्परा क्षेत्रावगाढपुद्गलों कों वे अपने आहार का विषयभूत नहीं बनाते हैं, उसी तरह यावत् वैमानिक देव तक के २४ दण्डक कहना चाहिये । यहाँ औजस आहार की अपेक्षा से यह प्रकरण है ऐसा जानना चाहिये ॥सू. ४॥ ગ્રહણ કરીને તેઓ આહાર રૂપે તેમને ઉપયોગ કરતા નથી, પરમ્પરા ક્ષેત્રવતી જે આહારપુદગલો હોય છે તેમને ગ્રહણ કરીને પણ તેઓ તેમને પોતાના આહારરૂપે वापरता नथी.
'जहा नेरइया तहा जाव वेमाणियाणं दंडओ' ले शत ना२३ मामશરીરરૂપ ક્ષેત્રમાં અવગાહિત થયેલાં (સ્થિત–રહેલા) દ્રવ્યપુદ્ગલેને જ ગ્રહણ કરીને પિતાના આહારરૂપે વાપરે છે– અનાર ક્ષેત્રાવગાઢ પુદ્ગલેને તથા પરમ્પરા ક્ષેત્રાવગઢ પુદ્ગલેને તેઓ પિતાના આહારરૂપે ગ્રહણ કરતા નથી, એજ પ્રમાણે વૈમાનિક દેવે સુધીના ૨૪ દંડકના વિષયમાં પણ કથન સમજવું. અહીં જે કથન કરવામાં આવ્યું છે તે જસ આહારની અપેક્ષાએજ કરવામાં આવ્યું છે, તેમ સમજવું કે ૪ છે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫
