________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श. ६ उ. ९ सु. ३ देवज्ञानाज्ञानस्वरूपनिरूपणम्
१९३
'हंता जाणइ, पासइ' गौतमः पृच्छति- विशुद्धलेश्यः खलु भदन्त ! देवः समवहता समवहतेन आत्मना अविशुद्धलेइयं देवं देवीम् अन्यतरं जानाति, पश्यति? भगवानाह - हन्त सत्यम्, विशुद्धलेइयो देवः सम्यगृष्टित्वात् उपयुक्तत्वाच्च अविशुद्धलेश्यं देवं जानाति पश्यति ११ (३) । 'विशुद्धले से णं भंते ! देवे समोहया समोहरणं विसुद्धलेस्सं देवं देवि अण्णयरं जाणइ, पासइ ? हंता जाणs, पास' गौतमः पृच्छति - विशुद्धलेइयः खलु भदन्त ! देवः समवहदेव देवि अण्णयरं जाणइ पासई' हे भदन्त ! विशुद्ध लेश्यावालासम्यग्दृष्टि देव समवहत असमवहत उपयुक्त अनुपयुक्त आत्मा द्वारा अविशुद्ध लेश्यावाले देव को, देवी को तथा इनमें से किसी एक को जानता देखता है क्या ? उत्तर में प्रभु कहते हैं 'हंता जणइ पास ' हां, गौतम ! विशुद्धलेश्यावाला देव सम्यग्दृष्टि होनेके कारण अपने विशुद्ध अवधिज्ञान के द्वारा उपयुक्त हो कर अविशुद्धलेग्यावाले देवादिकों को जानता देखता है । १२वें विकल्प के प्रश्न करते हुए गौतम प्रभुसे 'विसुद्धलेस्सेणं भंते! देवे समोहयाऽसमोहरणं विसुद्ध - लेस्सं देवं देवि अण्णयरं जाणइ पास' ऐसा पूछ रहे हैं कि हे भदन्त ! विशुद्धलेश्यावाला देव उपयुक्त अनुपयुक्त आत्मा द्वारा क्या विशुद्धलेश्यावाले देवादिकों को जानता देखता है ? उत्तर में प्रभु से कहते हैं कि 'हंता जाणइ पास' हां, गौतम ! विशुद्ध लेश्यावाले देव सम्यग्दृष्टि होनेसे और उपयुक्त होनेसे विशुद्धलेश्यावाले देवादिकों को
देव, देवि अण्णयरं जाणइ पासइ ? ' हे लहन्त ! विशुद्ध श्यावाणी व-सभ्याइ - દૃષ્ટિદેવ ઉપયુકત અનુપયુકત આત્મા દ્વારા અવિશુદ્ધ લેશ્યાવાળા દેવ, દેવીને, કે અન્ય अधने शुं लाएगी-हेगी राडे छे ? उत्तर- 'हंता, जाणइ पास' डा गौतम! દેવ તેમને જાણી દેખી શકે છે. કારણ કે વિશુદ્ધ લેસ્યાવાળા દેવ સમ્યગદૃષ્ટિ હોય છે, તે તેના અવધિજ્ઞાનનો ઉપયોગ કરીને અવિશુદ્ધ લેશ્યાવાળા દૈવાદિને જાણી શકે છે. હવે ગૌતમ સ્વામી બારમાં ભંગ વિષે પ્રશ્ન પૂછે છે 'विमुद्धले सेणं भंते ! देवे समोहया ऽ समोहए णं विसुद्धलेस्सं देव देविं अण्णयरं जाणइ पासइ ?" હે ભદન્ત 1 વિશુદ્ધ લેશ્યાવાળા દેવ ઉપયુકત અનુપયુકત આત્મા દ્વારા વિશુદ્ધ લેસ્યાવાળા દેવને દેવીને અથવા અન્ય કાઇને શું જાણે-દેખે છે? તેના ઉત્તર આપતા મહાવીર પ્રભુ उडे छे- 'हंता, जाणइ पासइ ' डा गौतम! विशुद्ध बेश्याषाणो देव सभ्यग्रदृष्टि હાવાથી અને ઉપયુકત (ઉપયોગ યુકત) હાવાથી વિશુદ્ધ લેશ્યાવાળા દેવાદિકાને જાણી શકે છે અને દેખી શકે છે. હવે ઉપર્યું કત વિષયના ઉપસંહાર કરતા સૂત્રકાર કહે છે–
,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : પ
