________________
traficer टीका श० ६ ० ३ सू० ४ कर्मस्थितिनिरूपणम्
,
-तब
कदाचित बध्नाति कदाचिन्न बध्नाति मिध्यादृष्टिर्मिश्रदृष्टिश्च बध्नास्येवेत्यर्थः, किन्तु ' आउ हल्ला दो भयणाए ' आयुष्कं कर्म अधरतनौ आद्यौ द्वौ सम्यग्दृष्टि - मिथ्यादृष्टिरूपौ भजनया कदाचित् आयुर्वन्धकाले बध्नीतः कदाचित् तद्भिन्नकाले न बध्नीतः, परन्तु 'सम्मामिच्छद्दिट्टी न बंध' सम्यगृमिध्यादृष्टि: मिश्रदृष्टरित्यर्थः आयुष्यं कर्म न बध्नाति, अयं भात्रः - अपूर्वकरणादौ सम्यग्रदृष्टिः आयुष्यं कर्म न बध्नाति, तद्भिन्नस्तु सम्यग्दृष्टिरपि आयुर्वन्धकाले आयुर्वघ्नाति, तद्भिन्नकाले न बध्नाति तथा मिथ्यादृष्टिरपि आयुर्बन्धकाले तद् बध्नाति, अन्यदा के विषय में भी कथन जानना चाहिये- अर्थात् आयुकर्म को छोड़कर मम्यग्दृष्टि जीव दर्शनावरणीय आदि कर्मों को भी कदाचित् बांधता है और कदाचित् नहीं बांधता है तथा जो मिथ्यादृष्टि और मिश्रदृष्टि जीव हैं, वे इन कर्मों का बंध करते ही हैं । किन्तु ( आउए हेडिला दो भयणए) आयु जो कर्म है उसे आदि के ये सम्पगदृष्टि और मिथ्यादृष्टि जीव भजना से बांधते हैं-जब आयु के बंध होने का समय होता हैउसका बंध करते हैं और जब समय नहीं होता तब नहीं बंध करते हैं। और जो ( सम्मामिच्छद्दिट्ठी न बंधह ) मिश्र दृष्टि जीव है वह आयुकर्म का बंध नहीं करता है। इसका तात्पर्य ऐसा है कि-अपूर्वकरण आदि गुणस्थानवर्ती सम्यग्दृष्टि जीव आयुकर्म का बंध नहीं करता है और इनसे भिन्न जो सम्यग्दृष्टि है वह आयु के बंध काल में आयुको बांधता है और भिन्नकाल में नहीं बांधता है। मिध्यादृष्टि भी ऐसा ही करता વરણીય કર્માંના કથન પ્રમાણે જ સમજવું. એટલે કે સમ્યદૃષ્ટિ જીવ આપ્યુ. કમ સિવાયના સાતે કર્મના મધ ખાંધે પણ છે અને નથી પણ ખાંધતા, તથા મિથ્યાર્દષ્ટિ જીવ અને મિશ્રદૃષ્ટિ જીવ આપ્યુકમ સિવાયના સાતે કર્મોના अध अरे ४ छे. पाशु ( आउए हेट्ठिल्ला दो भयणाए ) आयुम्नो अध पहेला એ પ્રકારના જીવા એટલે કે સમ્યદૃષ્ટિ અને મિથ્યાદૃષ્ટિ જીવેા વિકલ્પે બાંધે છે, એટલે કે જ્યારે આયુને અંધ બાંધવાના સમય થાય છે, ત્યારે તેઓ તે કમના અધ માંધે છે, પણ જ્યારે તે મધ માંધવાના સમય હેાતેા નથી त्यारे तेथे। ते गंध मांधता नथी. अने ( समामिच्छदिट्टी न बंधइ ) सभ्यग् મિથ્યાદૃષ્ટિ ( મિશ્રદૃષ્ટિ) જીવ આયુકમને ખંધ બાંધતા નથી તેનું તાત્પ
આ પ્રમાણે છે-અપૂર્ણાંકર આદિ ગુણસ્થાનમાં રહેàા સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ આપ્યુ. કર્મીના મંધ કરતા નથી, પણ તે સિવાયના જે સભ્યદૃષ્ટિ હાય છે તેઓ આયુના અંધકાળે આયુકના મધ ખાંધે છે પણ તે સિવાયના કળે તે આયુકમ બાંધતા નથી. મિથ્યાર્દષ્ટિ પણ એવું જ કરે છે, તથા સમ્યગ્ મિથ્યા
श्री भगवती सूत्र : ४
२०३
