________________
८९०
भगवतीसूत्रे बध्नाति, विभङ्गज्ञानी बध्नाति, ? गौतम ! आयुष्कवर्जाः सप्ताऽपि बध्नन्ति, आयुष्कं भजनया। ज्ञानावरणीयं खलु भदन्त ! कर्म कि मनोयोगी बध्नाति वचोयोगी बध्नाति, अयोगी बध्नाति ? गौतम! अधस्तनास्त्रयो भजनया, अयोगी न बध्नाति, विषय में भी जानना चाहिये । (वेयणिज्जं हेहिल्ला चत्तारि बंधंति, केवलणाणी भयणाए) वेदनीय कर्म का बंध चार क्षायोपशमिक मतिज्ञान आदिवाले जीव करते हैं। केवलज्ञानवाला जीव वेदनीय कर्म का बंध करता भी है और नहीं भी करता है । (णाणावरणिज्ज णं भंते । कम्म किं मह अन्नाणी बंधइ ? सुय अन्नाणी बंधइ ? विभंग अन्नाणी बंधइ ?) हे भदन्त ! ज्ञानावरणीय कर्म क्या मति अज्ञानवाला जीव बांधता है ? कि श्रुतअज्ञानवाला जीव बांधता है ? कि विभंगज्ञानी बांधता है ? (गोयमा ! आउगवज्जाओ सत्त वि बंधंति, आउगं भयणाए) आयुकर्म को छोड़कर सातों कर्मों को ये तीन अज्ञानवाले जीव बांधते हैं। तथा आयुकर्म का बंध ये भजना से करते हैं। (णाणावरणिज्ज णं भंते ! कम्म कि मणजोगी बंधइ, वयजोगी बंधइ, कायजोगी बंधइ, अजोगी बंध ? हे भदन्त ! ज्ञानावरणीय कर्म का बंध क्या मनयोगवाले जीव करते हैं ? या वचनयोगवाले जीव करते हैं ? या काययोगवाले जीव करते हैं ? या
( वेयणिज्जं हेछिल्ला चत्तारि बधति. केवलणाणी भयणाए ) वहनीय भने। બંધ પહેલા ચાર પ્રકારના જી-એટલે કે ક્ષાયોપથમિક મતિજ્ઞાન, શ્રતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન અને મન પર્યયજ્ઞાનવાળા જ કરે છે, પણ કેવળજ્ઞાની જીવ વેદનીય કર્મને બંધ કરે પણ છે અને નથી પણ કરતે.
(णाणावरणिज्जं णं भंते ! कम्मं कि मइ अन्नाणी बधइ, सुय अन्नाणी बधइ, विभंग अन्नाणी वधइ १) मत! शु ज्ञाना२णीय भ भति અજ્ઞાનવાળે જીવ બાંધે છે? કે શ્રત અજ્ઞાનવાળે જીવ બાંધે છે કે વિલંગ અજ્ઞાનવાળો જીવ બાંધે છે?
(गोयमा! आउगवज्जाओ सच वि बधति, आउग भयणाए) 3 ગૌતમ! આયુકર્મ સિવાયના સાતે કર્મોને બંધ આ ત્રણ અજ્ઞાનવાળા છો બાંધે છે, તથા તેઓ આયુકર્મને બંધ વિકલ્પે બાંધે છે.
(णाणावरणिज्जं णं भंते ! कम्मं किं मणजोगी वधइ, वयजोगी बधइ, कायजोगी बधइ, अजोगी बधइ ?) 8 लह! ज्ञानावरणीय भनाभ શું મનરેગવાળા જીવ કરે છે? કે વચનગવાળા કરે છે? કે કાયયોગવાળા છ કરે છે કે યોગરહિત છ કરે છે ?
(गोयमा ! हेदिल्ला तिनी भयणाए, अजोगी न बधइ, एवं वेयणिज्जव
श्री. भगवती सूत्र:४