________________
प्रमेयचन्द्रिका टी० ० ६ ० १ सू०२ करणस्वरूपनिरूपणम् ७८५ भदन्त ! कतिविधं करणं प्रज्ञप्तम् ? गौतम ! चतुर्विधं प्रज्ञप्तम् , तद्यथा-मनस्करणम् , वचस्करणम् , कायकरणम् , कर्मकरणम् । पञ्चेन्द्रियाणां सर्वेषां चतुर्विधं करणं प्रज्ञतम् । एकेन्द्रियाणाम् द्विविधम्-कायकरणं च, कर्मकरणं च विकलेन्द्रियाणां त्रिविधम्-वचस्करणम् , कायकरगम् , कर्मकरणम् । नरयिकाः खलु भदन्त ! किं करणतोऽसातां वेदनां वेदयन्ति, अकरणतोऽसातां वेदनां वेदयन्ति ! गौतम ! करणे पण्णत्ते) करण चार प्रकार का कहा गया है । (तं जहा) वे चार प्रकार ये हैं-(मणकरणे, वहकरणे, कायकरणे, कम्मकरणे) मनकरण, वचनकरण, कायकरण और चौथा कर्मकरण । (नेरइयाणं भंते ! कइविहे करणे पण्णत्ते ) हे भदन्त ! नारकों के कितने करण कहे गये हैं ? (गोयमा-चविहे पन्नत्ते) हे गौतम ! चार करण कहे गये हैं । (तंजहा) जैसे-(मणकरणे, वइकरणे, कोयकरणे, कम्मकरणे ) मनकरण, वचनकरण, कायकरण और कर्मकरण (पंचिंदियाणं सव्वेसिं चउन्विहे करणे पण्णत्ते) समस्त पश्चेन्द्रिय जीवों के चार करण कहे गये हैं (एगिदियाणं दुविहे कायकरणे कम्मकरणे य) एकेन्द्रिय जीवों के दो करण कहे गये हैं-एक कायकरण और दूसरा कर्मकरण (विगलेंदियाणं तिविहे-वइकरणे, कायकरणे, कम्मकरणे) विकलेन्द्रियों के तीन करण कहे गये हैंएक-वचनकरण दूसरा कायकरण और तीसरा कर्मकरण । (नेरइयाणं भंते ! किं करणओ असायं वेयणं वेयंति, अकरणओ असायं वेयणं वेयंति ) हे भदन्त ! नारक जीव क्या करण से अशातावेदना को वेदते वइकरणे, कायकरणे कम्मकरणे ) भन३२६१, क्यन४२५], आय४२९ भने ४२११. (नेरइयाण भंते ! कइविहे करणे पण्णत ?) महन्त ! ना२४ वान टमा ४२७ छ ? ( गोयमा ! चउठिवहे पण्णत्ते ) गौतम ! नाना या२ ४२५ ४i छे. (तजहा) २i (मण करणे. वहकरणे, कायकरणे, कम्मकरणे) भन४२६१, क्यन४२५, ४१५४२६] सने भ७२६१. ( पंचिदियाण' सम्वेसि चउबिहे करणे पण्णत्ते) समस्त ५'यन्द्रिय वानां यार ४२२) ४i छ ( एगिदियाण दुविहे कायकरणे कम्मकरणे य) मेन्द्रिय वानां ये ४२६५ ४ो -(१) ४।५४२५ म२ (२) ४४२७५ (विगले दियाण तिविहे-वइकरणे, कायकरणे, कम्मकरणे ) वितेन्द्रियाने त्रय ४२५ डाय 2-(१) qयन ४२५], (२) ४४५४२६Y અને કર્મકરણ.
(नेरइयाण भंते ! कि करणओ असायं वेयणं वेयंति, अकरणओ असायं वेयणं वेयति १) 3 महन्त ! ना२४ । शु४२७४थी सातावदनानुं वहन
श्री. भगवती सूत्र :४