________________
अमेयचन्द्रिका टीका श०५ उ०७ सू०६ पुद्गलद्रव्यस्याल्पबहुत्वनिरूपणम् ५२९ गौतम! सर्वस्तोकम् क्षेत्रस्थानायुष्कम् , अवगाहनास्थानायुष्कम् असख्येयगुणम् , द्रव्यस्थानायकम् असंख्येयगुणम् , भावस्थानायुष्कम् असंख्येयगुणम् , (गाथा) क्षेत्रावगाहनाद्रव्यम् , भावस्थानायुकं च अल्पबहु । क्षेत्रं सर्वस्तोकम् , शेषाणि स्थानानि असंख्येयानि" ॥ सू० ६ ॥
पुद्गल द्रव्य के अल्प बहुत्व की वक्तव्यता(एयस्स णं भंते ! ) इत्यादि । सूत्रार्थ-( एयस्स णं भंते दवट्ठाणाउयस्स खेसट्ठाणाउयस्स ओगाहणट्ठाणाउयस्स भावट्ठाणाउयस्स कयरे कयरेहिंतो जाव विसे. साहिया) हे भदन्त ! इन द्रव्य स्थानायुष्क. क्षेत्रस्थानायुष्क, अवगाह नास्थानायुष्क और भावस्थानायुष्क इनमें कौन किसकी अपेक्षा यावत् विशेषाधिक है ? ( गोयमा ) हे गौतम ! ( सव्वस्थोवे खेत्तट्ठाणाउए,
ओगाहणट्ठाणाउए, असंखेज्जगुणे, दवट्ठाणाउए असंखेज्जगुणे, भावठाणाउए असंखेज्जगुणे ) सब से कम क्षेत्रस्थानायुष्क है इसकी अपेक्षा असंख्यात गुणा अवगाहनास्थानायुष्क है अवगाहनास्थानायुष्क की अपेक्षा असंख्यातगुणा द्रव्यस्थानायुष्क है द्रव्यस्थानायुष्क की अपेक्षा असंख्यातगुणा भावस्थानायुष्क है । (खेत्तोगाहणदव्वे क्षेत्र, अवगाहना द्रव्य और भावस्थानायुष्क का अल्प बहुत्व इस प्रकार से है, कि क्षेत्र
- पुस द्रव्यना 24६५महुपर्नु नि३५] - ( एयरस ण भंते ! ) इत्यादि
सूत्राय -(एयस्स ण भंते ! दबढाणाउयस्स खेतटाणा उयस्स ओगाहण. द्राणाउयस्स भावदाणाउयस्स कयरे कयरे हितो जाव विसे साहिया १) है ભદન્ત ! દ્રવ્ય સ્થાનાયુષ્ક, ક્ષેત્રસ્થાનાયુષ્ક, અવગાહના સ્થાનાયુષ્ક અને ભાવ સ્થાનાયુષ્ક, એ ચારમાંથી કયું ના કરતાં અલ્પ છે? કયું કોના કરતાં અધિક છે? કયું તેની બરાબર છે અને કહ્યું કેનાથી વિશેષાવિક છે?
(गोयमा ! ) हे गौतम ! ( सव्वत्थोवे खेतट्ठाणाउए, ओगाहणट्ठाणाउए असंखेज्जगुणे, दव्वट्ठाणाउए अस खेज्जगुणे, भावदाणाउए असंखेज्जगुणे ) सीथी અલ્પ ક્ષેત્રસ્થાનાયુષ્ક છે. તેના કરતાં અસંખ્યાતગણું અવગાહના સ્થાનાયુષ્ક છે. અવગાહના સ્થાનાયુષ્ક કરતાં અસંખ્યાતગણું દ્રવ્ય કથાના યુષ્ક હોય છે અને द्रव्यस्थानायु ४२di २५ यात भाव स्थानायु डाय छे. (खेत्तोगाहण दब्वे) ઈત્યાદિ. ક્ષેત્ર, અવગાહના, દ્રવ્ય અને ભાવાયુષ્કની અપતા અથવા
भ६७
श्री. भगवती सूत्र:४
