________________
५०२
भगवतीसूत्र फुसइ ' हे गौतम ! त्रिप्रदेशिकः स्कन्धः परमाणुपुद्गल स्पृशन् तृतीय-षष्ठनवमैः देशेन सर्व स्पृशति' ' देशैः सर्व स्पृशति ' ' सर्वेण सर्व स्पृशति' इत्येवंरूपैस्त्रिभिर्विकल्पैः स्पृशति । 'तिपएसिओ दुपएसियं फुसमाणो पढमएणं, तइएणं, चउत्थ-छट्ठ-सत्तम-नवमेहिं फुसइ' त्रिपदेशिकः स्कन्धः द्विप्रदेशिक स्पृशन् प्रथमेन तृतीयेन, चतुर्थ-षष्ठ-सप्तम नवमैः 'देशेन देशं स्पृशति ' 'देशेन सर्व स्पृशति ' देशैः देशं स्पृशनि, देशैः सर्व स्पृशति ' ' सण देशं स्पृशति' 'सर्वेण सर्व स्पृशति' इत्येवं रूपैः षनिर्विकल्पैः स्पृशति । तिपएसिओ तिपए. कहते हैं ( तइय-छट्ठ- नवमेहिं फुसइ ) हे गौतम! त्रिप्रदेशी स्कन्ध जो पुद्गल परमाणु को स्पर्श करता है वह तृतीय षष्ठ और नौवें विकल्प के अनुसार ही करता है । तृतीय विकल्प है ( देशेन सर्व स्पृशति ) छठा विकल्प है ( देशैः सर्व स्पृशति) और नौवां विकल्प है ( सर्वेण सर्व स्पृशति )। इन विकगों द्वारा स्पर्श करने के विषय में स्पष्टीकरण पूर्वोक्त रूप से समझ लेना चाहिये (तिपएसिओ दुपएसियं फुममाणे पढमएणं, तइएणं चउत्थ-छट्ठ-सत्तम-नवमेहिं फुमइ ) त्रिप्रदेशी स्कन्ध जब द्विप्रदेशी स्कन्ध का स्पर्श करता है-तब वह प्रथम विकल्प जो ( देशेन देशं स्पृशति ) है उसके अनुसार तृतीय विकल्प ( देशेन सर्व स्पृशति ) के अनुसार, चतुर्थ विकल्प ( देशैः देशं स्पृशति ) के अनुसार, छठे विकल्प ( देशैः सर्व स्पृशति ) के अनुसार और सातवें विकल्प ( सर्वेण देशं स्पृशति ) के अनुमार एवं ( सर्वेण मव स्पृशति) - ગૌતમ સ્વામીના આ પ્રશ્નનો જવાબ આપતા મહાવીર પ્રભુ કહે છે" तइय, छद्र, नवमेहि फुमइ” त्रिप्रदेशी २४५ त्रीत छमने नवमा qिzen અનુસાર જ પુદ્ગલ પરમાણુને સ્પર્શ કરે છે. ત્રીજો વિકલ્પ આ પ્રમાણે છે
તે પિતાના એક દેશથી સમસ્ત પુદ્ગલ પરમાણુને સ્પર્શ કરે છે.” છઠ્ઠો વિકલ્પ “તે પિતાના ઘણા દેશથી સમસ્ત પુદ્ગલ પરમાણુને સ્પર્શ કરે છે. નવ વિક૯૫-“ તે પોતાના સમસ્ત દેશથી સમસ્ત પુદગલ પરમાગને સ્પર્શ કરે છે ? આ ત્રણે વિકપ દ્વારા સ્પર્શ થવાના કારણોનું સ્પણી. કરણ પણ ઉપર પ્રમાણે જ સમજવું.
“तिपएसिओ दुपासिय फुसमाणे पढमएणं, तइएणं, च रत्थ, छ? सत्तम, नवमेहि फुसइ" त्रिदेशी २४ विदेशी २४ २५ पडसा, alon,
થા. છઠ્ઠા, સાતમાં અને નવમાં વિકલ્પ અનુસાર કરે છે. એટલે કે ત્રિપ્રદેશી સ્કન્ધ તેના એક દેશ દ્વારા દ્વિપ્રદેશી એક સ્કધના એક દેશને સ્પર્શ કરે છે, પિતાના એક દેશ વડે તેના સમસ્ત દેશોનો સ્પર્શ કરે છે, પોતાના ઘણા દેશો વડે તેના એક દેશનો પર્શ કરે છે. પોતાના ઘણા દેશો વડે તેના સમસ્ત શાનો સ્પર્શ કરે છે, પોતાના સમસ્ત દેશ વડે તેના એક દેશને સ્પર્શ કરે છે, અને પિતાના સમસ્ત દેશો વડે તેના સમસ્ત દેશોને સ્પર્શ કરે છે.
श्री भगवती सूत्र : ४
