________________
ममेयचन्द्रिका टी० श० ५ उ० ६ सू० ३ धनुविषयेनिरूपणम् ३९९
अत्र अङ्गारभूत-मुर्मुरभूतेत्यवस्थाद्वये अल्पशब्दस्य स्तोकार्थकवं विज्ञेयम् , क्षारिकभूतेति भस्मीभूतावस्थायामल्पशब्दस्याभावार्थकत्वं बोध्यम् , तदवस्थायां कर्मबन्धस्यासद्भावादित्याशयः ।। सू० २॥
मूलम्-“ पुरिसे णं भंते ! धणुं परामुसइ, धणुं परामुसित्ता उसुं परामुसइ, उसु परामुसित्ता ठाणं ठाइ ठाणं ठिच्चा आययकन्नाययं उसुं करेइ आययकण्णाययं उसुं करित्ता उड्डे बेहासं उसु उव्विहइ, तएणं से उसुं उड्डे वेहासं उविहिए समाणे जाई तत्थ पाणाई, भूयाई, जीवाई, सत्ताइं अभिहणइ, वत्तेइ, लेसेइ, संघाएइ, संघटेइ, परितावेइ, किलामेइ. ठाणाओ ठाणं संकामेइ, जीवियाओ ववरोवेइ, तएणं भंते ! से पुरिसे कइ किरिए ? गोयमा ! जावं चणं से पुरिसे धणुं परामुसइ, धj परामुसित्ता जाव-उठिवहइ, तावं चणं से पुरिसे काइयाए जाव पाणाइवायं किरियाए पंचहि किरियाहिं पुढे । जर्सि पि य णं है और अन्तिम समय में अङ्गार भून, मुर्मुर भूत एवं छारिका भूत हो जाता है तब वह कर्माभाव के लिये, क्रियाभाव के लिये और आनवाभाव के लिये तथा वेदनाभाव के लिये होता है । यहां अङ्गारभूत एवं मुर्मुरभूत इन दो अवस्थाओं में अल्पशब्द स्तोक अर्थवाला तथा क्षारिकभूत अर्थात् भस्मीभूत अवस्था में अल्पशब्द अभाववाला है ऐसा जानना चाहिये । क्योंकि इस अवस्थामें कर्मबंधका सद्भाव नहीं रहता है।सू०२॥ એટલે કે તે અગ્નિ મહાન અનિરૂપ છે. મહા આસવરૂપ છે અને મહા વેદનાને માટે કારણરૂપ છે. પણ જ્યારે અગ્નિકાય તેના તેજથી રહિત થવા માંડે છે, અને આખરે અંગારરૂપ, તુષાગ્નિરૂપ અને રાપરૂપ થઈ જાય છે ત્યારે તે કર્મના અભાવ, ક્રિયાના અભાવ, આમ્રવના અભાવ અને વેદનાના અભાવ માટે હોય છે. આ સૂત્રમાં અગ્નિકાયની અંગારરૂપ અવસ્થામાં અને તુષાગ્નિરૂપ અવસ્થામાં અલ્પ શબ્દ છાપણું દર્શાવે છે અને ક્ષારિકભૂત એટલે ભસ્મીભૂત અવસ્થામાં અલ્પ શબ્દ અભાવ દર્શાવે છે. કારણ કે તે અવસ્થામાં કર્મબંધને समा१ २४ता नथी. ॥ सू. २ ॥
श्री भगवती सूत्र : ४
