________________
प्रमेयचन्द्रिका का श. ५ उ०६ सू० १ कर्मविषये निरूपणम् ३६१ __ छाया-कथं खलु भदन्त ! जीवाः अल्पायुष्कतायै कर्मप्रकुर्वन्ति ? गौतम ! त्रिभिः स्थानः, तद्यथा-माणान् अतिपात्य, मृषा उक्त्वा, तथारूपं श्रमणं वा ब्राह्मणं वा मासुकेन अनेषणीयेन, अशन-पान-खादिम-स्वादिमेन पतिलाभ्य, एवं खलु जीवा अल्पायुष्कतायै कर्म प्रकुर्वन्ति । कथं खलु भदन्त ! जीवा दीर्घायुष्कतायै कर्म प्रकुर्वन्ति ? गौतम ! त्रिभिः स्थानैः, तद्यथा नो प्राणान्
कर्मविशेष वक्तव्यताकह णं भंते ! इत्यादि। सूत्रार्थ- ( कह णं भंते ! जीवा अप्पाउयत्ताए कम्मं पकरेंति ) हे भदन्त ! जीव अल्पायुष्यता का उपार्जन करने के लिये कर्म किस २ कारण को लेकर के बांधते हैं ? ( गोयमा ) हे गौतम ! (तिहिं ठाणेहिं) तीन स्थानरूप कारणों को लेकर जीव अल्पायुष्यता के निमित्तभूत कर्म का बंध करते हैं । (तं जहा) वे तीन स्थानरूप कारण ये हैं- (पाणे अइ वाएत्ता, मुसंवइत्ता,तहास्वं समणं वा, माहणं वा अफासुएणं, अणेसणिज्जेणं असण-पाण-खाइम-साइमेणं पडिलाभेत्ता) प्राणातिपातजीवों को मार करके, झूठ बोल करके और तथारूप श्रमण एवं माहन को अप्राप्लुक एवं एषणादोष से दूषित एसे अशन, पान, खाद्य स्वाधरूप आहार द्वारा प्रतिलाभित करके (एवं खलु जीवा अप्पाउयत्ताए कम्म पकरेंति ) किस कारण से जीव अल्पायुष्यता का उपार्जन करने के लिये कर्म का बंध किया करते हैं। (कह णं भंते ! जीवा दीहाउयत्ताए कम्म
કર્મવિશેષની વક્તવ્યતા– (कह णं भते ! ) त्या
सूत्रा--(कहण भंते ! जीवा अप्पाउयत्ताए कम्मं पकरेति ?) हे भगवान ७१ च्या ४॥ २थी सपायुष्यने ५५ ४२ छ ? ( गोयमा ! ) गौतम ! (तिहिं ठाणेहिं ) त्र स्थान मेटले ४२णाने सीधे 4 महायुध्यताना निमित्त ३५ भनी म ४२ छ. ( तं जहा) ते ३४ स्थान३५ ४२ । नीय प्रभाव छ. (पाणेअइवाएत्ता, मुसवइत्ता, तहारूव समण वा माहणं वा अफासुएणं, अणेसणिज्जेणं असण पाण खाइम-साइमेण पडीलामेत्ता) प्राणि डिंसा ४शन, असत्य બેલીને, અને નિરતિચારપૂર્વક સંયમનું પાલન કરનાર શ્રમણ અને માહનને અપ્રાસુક, (દેષયુક્ત) કલ્પે નહીં એ ચાર પ્રકારને આહાર-અશન, પાન, माय भने स्वाय-बारावीन (एव खलु जीवा अप्पाउयत्ताए कम्म पकरें ति) આ રીતે જ અપાયુષ્ય ઉપાર્જન કરવાના કર્મને બંધ બાંધ્યા કરે છે.
म४६
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૪