________________
३३२
भगवती सूत्रे
ततो बलदेवानां वासुदेवानां च निरूपणम्, वासुदेवानां मातापितृनां प्रतिशत्रूणां
च समवायसूत्रानुसारं निरूपणम् विहारश्च ।
9
छद्मस्थस्य सिद्ध्यभाववक्तव्यताप्रस्तावः
मूलम् - "छउमत्थेणं भंते! मणूसे तीय-मणतं सासयं समयं केवलेणं संजमेणं० ? जहा पढमे सए चउत्थुद्दे से आलावगा तहा नेयव्वा, जाव - अलमत्थु ति वत्तव्वं सिया ॥ सू० १ ॥
छाया—छद्मस्थः खलु भदन्त ! मनुष्योऽतीतम् अनन्तम् शाश्वतं समयं केवलेन संयमेन ० १ यथा प्रथमशतके चतुर्थी देशके आलापकास्तथा ज्ञातव्याः, यावत् - अलमस्तु इति वक्तव्यं स्यात् ।। सू० १ ॥
में जान लेना चाहिये । कुलकरों की संख्या का कथन तीर्थकरों के माता पिता और शिष्यों का निरूपण, चक्रवर्तियों की माताओं का तथा स्त्री रत्नों का प्रतिपादन, बाद में बलदेव, और वासुदेवों के माता पिताओं का तथा उनके शत्रुभूत प्रति नारायणों का निरूपण समवाय सूत्र और बिहार
छद्मस्थ के सिद्धभाव की वक्तव्यता का वर्णन'छउमत्थेणं भंते ' इत्यादि ।
,
सूत्रार्थ - (छउमत्थे णं भंते! मणूसे तीय-मणतं सासयं समयं केवलेणं संजमेण०) हे भदन्त ! छद्मस्थ मनुष्य व्यतीत अनन्त शाश्वत समय में केवल संयम से सिद्ध हुआ है क्या ? ( जहा पढमसए चउत्थुसे आलावगा तहा नेयव्वा जाव अलमत्युक्ति वत्तव्वं सिया ) हे गौतम जिसप्रकार से प्रथम शतक में चतुर्थ उद्देशक में आलापक कहे हैं, उसी પ્રકાર સમજી લેવે. કુલકરાની સખ્યાનું કથન, તીર્થંકરાના માતાપિતા અને શિષ્યાનું નિરૂપણુ, ચક્રવર્તીએની માતા તથા સ્રીરત્નાનું કથન, ખળદેવ અને વસુદેવાના માતાપિતાનું તથા શત્રુભૂત પ્રતિનારાયણાનું નિરૂપણુ, સમવાય સૂત્ર અને વિહાર.
છદ્મસ્થના સિદ્ધયભાવની વક્તવ્યતા—
" छउमत्थेण भंते ! " इत्यादि
श्री भगवती सूत्र : ४
सूत्रार्थ -“ छउमत्थे ण ं भते ! मणूसे तीय मणतं सासयं समय केवलेण संजमेण ” હે ભદન્ત ! છદ્મસ્થ મનુષ્ય વીતેલા અનંત, શાશ્વત સમયમાં શું સચમમાત્રના પ્રભાવથી જ દ્ધિપદ પામ્યા છે ખરાં ? जहा पढमसए चउत्थु ऐसे आलावगा तहा नेयव्वा जाव अलमत्युत्ति बत्तव सिया " हे गौतम! मा
66