________________
अथ पञ्चमोद्देशकः प्रारभ्यते
पञ्चमशतके पश्चमोद्देशकस्य संक्षिप्तविषयविवरणम् । संयममागेण सिद्धिर्भवति नवेति प्रश्नः, तत्र प्रथमशतकस्य चतुर्थोद्देशकानुसारेण न संयममागेण सिद्धिर्भवतीति समाधानम् । ततः कर्मबन्धक्रमानुसारमेव वेदनानुभव इति अन्यतीथिकवक्तव्यता, तस्या मिथ्यात्वप्रतिपादनम् , कियतां जीवानां कर्मबन्ध क्रमेणैव वेदनानुभवः, कियतां च कर्मबन्ध विपर्यासेनापि वेदनानुभवो भवतीति स्वसिद्धान्तमतप्रतिपादनं च, तदेव क्रमशः एवंभूतवेदनाऽनेवंभूतवेदनापदेन प्रतिपादितम् । एष वेदनाप्रकारो नैरयिकादि-वैमानिकपर्यन्तचतुर्विंशतिदण्डकेषु विज्ञेयः । कुलकरसंख्यापतिपादनम् , तीर्थङ्कराणां माता पितृणां, शिष्याणां निरूपणम् , चक्रवर्तिनां मातृणां स्त्रीरत्नानाम् प्रतिपादनं च
पंचम शतक का पांचवां उद्देशापंचम शतक के इम पंचम उद्देशक का विषय विवरण संक्षेप से इस प्रकार से है-संयममात्र से सिद्धि होती है ऐसा प्रश्न प्रथमशतक के चतुर्थ उद्देशक के अनुसार संयममात्र से सिद्धि नहीं होती है ऐसा समाधान. कर्मबन्ध के क्रमानुसार ही वेदना का अनुभव होता है, ऐसी अन्यतीर्थिकों की वक्तव्यता है सो इस वक्तव्यता में मिथ्यात्व का प्रतिपादन. तथा कितनेक जीवों को कर्मबन्ध के क्रमानुसार ही वेदनानुभव होता है और कितनेक जीवों को कर्मबन्ध के विपर्यास से भी घेदनानुभव होता है ऐसा स्वसिद्धान्त का प्रतिपादन यही बात क्रमशः एवं भूतवेदना और अनेवंभूतवेदना पद से प्रतिपादित की गई है। यह वेदना प्रकार नैरयिक आदि से लेकर वैमानिक पर्यन्त चौबीस दंडकों
पायमा शतना पाय उदेशઆ ઉદેશકમાં જે વિષયોનું નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે તેને સંક્ષિપ્ત સારફક્ત સંયમ લેવાથી જ સિદ્ધપદની પ્રાપ્તિ થાય છે ખરી ? એવો પ્રશ્ન અને તેને નકારાત્મક ઉત્તર તથા તે માટે પહેલા શતકના ચેથા ઉદ્દેશકને આધારે પ્રતિપાદન
કર્મબંધના ક્રમ પ્રમાણે જ કર્મનું વેદના થાય છે, એવી અન્ય મતવાદીઓની માન્યતા છે. એ માન્યતાના મિથ્યાત્વનું પ્રતિપાદન કેટલાક જીવોને કર્મબંધના કમાનુસાર વેદનાનુભવ થાય છે, અને કેટલાક જીવને કર્મબંધના વિપરીત કેમે પણ વેદનાનો અનુભવ થાય છે એવા સ્વસિદ્ધાંતનું પ્રતિપાદન मे यातनुं अनु एवं भृतवेदना' भने “ अनेवभूतवेदना" । प्रतिપાદન કરાયું છે. નારકોથી લઈને વૈમાનિકો પર્યન્તના ૨૪ દંડકોમાંથી આ વેદના
श्री. भगवती सूत्र:४
