________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका २०५ उ० ४ सू०१० केवलीवरम कर्मनिरूपणम्
२९१
छाया - केवली खलु भदन्त ! चरमकर्म वा चरमनिर्जरां वा जानाति, पश्यति ? हन्त, गौतम ! जानाति, पश्यति, यथा खलु भदन्त ! केवली चरम कर्म वा चरमनिर्जरां वा० ? यथा अन्तकरेग आलापकस्तथा चरमकर्मणाऽपि चरमनिर्जरयापि अपरिशिष्टो ज्ञातव्यः ॥ सू० १० ॥
' केवली णं भंते!' इत्यादि ॥
सूत्रार्थ - ( केवली णं भंते ! चरिमकम्मं वा चरिमणिजरं वा जाणइ पासह ) हे भदन्त ! केवली भगवान् अन्तिम कर्म को अथवा अन्तिम निर्जरा को जानते हैं और देखते हैं क्या ? (हंता गोयमा । जाणइ पासइ, जहा णं भंते! केवली चरिमकम्मं वा, जहा णं अंतकरणं वा अलायगो तहा चरिमकम्मेणा वि चरिमनीज्जरेण वि अपरिसेसिओणेपव्वो) हां, गौतम ! केवली भगवान् अन्तिमकर्म को अथवा अन्तिम निर्जरा को जानते हैं और देखते हैं । हे भगवान् ! जिस प्रकार से केवली अन्तिम कर्म को अथवा अन्तिम निर्जरा को जानते और देखते हैं, उसी तरह से क्या छद्मस्थ मनुष्य भी अन्तिम कर्म को अथवा अन्तिम निर्जरा को जानता देखता है ? इस के उत्तर में प्रभु कहते हैं कि हे गौतम ! जिस प्रकार से अंतकर के साथ आलापक कहा गया है उसी तरह से चरम कर्म के और चरम निर्जरा के साथ भी समस्त आलापक जानना चाहिये ।
(6
केवली ण भंते !" त्याहि
सूत्रार्थ - ( केवलीण भंते ! चरिमकम्मं वा चरिमणिज्जरं वा जाणइ पासइ १ ) હે ભદન્ત ! કેવલી ભગવાન અન્તિમ કને અથવા અન્તિમ નિજ રાને જાણી शडे छे भने हेमी शडे छे ? ( हंता गोयमा ! जाणइ पासंद, जहाणं भते ! केवली चरिमकम्मं वा, जहाण अतकरेण वा, आलावगो तहा चरिमकम्मेण वि चरिमनिज्जरेण वि अपरिसेसिओ यव्वो . )
હા, ગૌતમ ! ભગવાન અન્તિમ નિજાને જાણે છે અને દેખે છે. હું ભદન્ત ! જે રીતે કેવલી ભગવાન અન્તિમ કમને અથવા અન્તિમ નિશને જાણે દેખે છે, એ જ પ્રમાણે શુ છદ્મસ્થ મનુષ્ય પણ અન્તિમ કને અથવા અન્તિમ નિર્જરાને જાણી દેખી શકે છે? આ પ્રશ્નના જવાબ આપતા પ્રભુ કહે છે કે “ અંતકરને અનુલક્ષી જે પ્રમાંણે પ્રશ્નાત્તરે પહેલાં આપવામાં આવેલા છે, એ જ પ્રમાણે ચરમક ( અન્તિમ કમ ) અને ચરમ નિર્જરાના વિષયમાં પણ પ્રશ્નનેાત્તરો સમજી લેú, '
श्री भगवती सूत्र : ४
