________________
प्रमेयचन्द्रिका टी० श० ५ ० १ सू० २ रात्रिदिवसस्वरूपनिरूपणम् १५ दिवसः, यावत्-रात्रिर्भवति, यदा खलु भदन्त ! जम्बूद्वीपे द्वीपे दक्षिणार्धे उस्कृष्टो ऽष्टादशमुहूतों दिवसो भवति, तदा उत्तरार्धेऽपि उत्कृष्टोऽष्टादशमुहूतों दिवसो भवति, यदा उत्तरार्धे उत्कृष्टोऽष्टादशमुहूर्तों दिवसो भवति तदा खलु जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्द. रस्य पौरस्त्य-पश्चिमे जघन्यिका द्वादशमुहूर्ता रात्रिभवति ? हन्त, गौतम ! यदा जम्बूद्वीपे द्वीपे यावत्-द्वादशमुहूर्ता रात्रिभवति, यदा जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्दरस्य होती है (जया णं भंते ! जंबुद्दीवे दीवे दाहिणड्ढे उकोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ,तयाणं उत्तरड़े वि उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसेभवइ) हे भदन्त ! जब जंबूद्वीप नाम के द्वीप में दक्षिणार्ध में ज्यादा १८ अठारह मुहूर्त का दिवस होता है,तब उत्तरार्ध में भी अधिक से अधिक १८अठारह मुहूर्त का दिन होता है,और (जयाणं उत्तरड्डे उक्कोसएअट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, तया णं जंघुद्दीवे दीवे मंदस्स पुरथिम-पच्चत्थिमेणं जहमिया दुवोलसमुहुत्ता राई भवई) जब उत्तरार्ध में सब से बड़ा अठारह मुहूर्त का दिन होता है तष जंबूद्वीप नामके द्वीप में मंदरपर्वत की पूर्व पश्चिम दिशा तरफ सब से कमती प्रमाणवाली बारहमुहूर्त्त की रात्रि होती है क्या ? (हंता गोयमा ! जया णं जंबुद्दीवे दीवे जाव दुवालसमुहूत्ता राई भवइ) हां, गौतम! इसी तरह से होता है। जंबूद्वीप नामके दीपमें यावत् पारह मुहूर्त्तकी रात्रि होती है ।(जयाणं जंबुद्दीवेदीवे मंदरस्स पुरस्थिमे
જ્યારે જંબુદ્વીપના મંદર પર્વતની પૂર્વ દિશામાં દિવસ હોય છે, ત્યારે પશ્ચિમ દિશામાં પણ દિવસ હોય છે (યાવ) અને ત્યારે મંદર પર્વતની ઉત્તર दक्षिण दिशामा रात्रि डाय छ, (जयाणं भंसे ! जंबुद्दीवे दीवे दाहिणड्ढे उकासए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, तयाण उत्तरड्ढे वि उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ !) महन्त ! स्यारे द्वीपना दक्षिणमा धारेमा वचारे सवार મુહૂર્તને દિવસ હોય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ શું વધારે ૧૮ અઢાર મુહૂર્તનાં सहस डाय छ ! भने (जयाणं उत्तरबूढे उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, तयाण जंबुद्दीवे मंदरस्स पुरथिमपञ्चस्थिमेणं जहन्नियो दुबालसमुहत्ता राई भवई ?) જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં સૌથી મોટો દિવસ ૧૮ અઢાર મુહર્તાને થાય છે, ત્યારે શું જંબુદ્વીપના મંદર પર્વતની પૂર્વ પશ્ચિમ દિશામાં સૌથી નાની બાર મુહतनी रात्रि थाय छे ! " हंता गोयमा! जयाण जंबुद्दीवे दीवे जाव दुवालसमुहुत्ता राई भवइ ) & गौतम ! न्यारे यूरीन क्षिामा माटामा माट। દિવસ ૧૮ અઢાર મુહને થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ મોટામાં મોટે દિવસ ૧૮ અઢાર મુહૂર્તને થાય છે, અને ત્યારે મંદર પર્વતની પૂર્વ તથા પશ્ચિમે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૪