________________
२०८
भगवतीसूत्रे उस्मुयाएज्ज वा' हे गौतम ! तत् तस्मात्कारणात्-यावत्-नो खलु तथा केवली इसेद् वा, उत्सुकायेत वा, यावत्करणात्-" यथा खलु छद्मस्थो मनुष्यो हसेन वा, उत्सुकायेत वा” इति संग्राह्यम् । अथ गौतमो जीवस्य कर्मबन्धनविषये पृच्छति-'जीवे णं भंते ! हसमाणे वा. उस्सुयमाणे वा, कइ कम्मपयडीओ बंधइ? हे भदन्त ! जीवः खलु हसन वा, उत्सुकायमानो वा, कति कियतीः कर्मप्रकृती: बध्नाति ? भगवान् आह-'गोयमा! सत्तविहबंधए बा, अट्ठविह बंधए वा' हे गौतम ! संसारी जीवः सप्तविधबन्धको चा, सप्तप्रकाराणि कर्माणि बध्नाति. अथवा अष्टविधबन्धकः, अष्टमकाराणि कर्माणि बध्नाति, गौतमो नैरयिकविषये पृच्छति 'नेरइएणं भंते हसमाणे वा, उस्सुयमाणे वा कइ कम्मपयडीओ बंधइ ? नैरयिका खलु भदन्त ! हसन् वा, उत्सुकायमानो वा कति कर्मप्रकृतीः बध्नाति ! भगवाटेणं जाव नो णं तहा केवली ) यही बात इस सूत्र पाठ द्वारा प्रकट की गई है। अब गौतम प्रभु से जीव के कर्मबन्धन के विषय में पूछते हैं कि ( जीवे णं भते ! हसमाणे वा उस्तुयमाणे वा कइ कम्मपयडीओ धंधइ ) हे भदन्त ! हँसता हुआ और उत्कंठावाला होता हुआ जीव कितनी कर्म प्रकृतियों का बंध करता है ? इसके उत्तर में प्रभु गौतम से कहते हैं-'गोयमा' हे गौतम ! (सत्तविहबंधए वा अविहयंधए वा एवं जाव वेमाणिए ) ऐमा संसारी जीव सात प्रकार के कर्मों का बंध करता है, अथवा आठ प्रकार के कर्मों का बंध करता है । अब गौतम नैरयिकों के विषय में प्रभु से पूछते हैं कि (नेरइएणं हसमाणे वा उस्तुयमाणे वा कइकम्मपयडीओ बधइ) हे भदन्त ! हंसता हुआ तथा उत्सुकतायुक्त हुआ नारक जीव कितनी कर्मप्रकृतियों का बंध करता Get ५६५ ४२॥ नथी. ( से तेणठेणं जाव नो णं तहा केवली ) परत વાત જ આ સૂત્ર દ્વારા સમજાવવામાં આવી છે. હવે ગૌતમ સ્વામી પ્રભુને જીવના કર્મબન્ધન વિષે નીચે પ્રશ્ન પૂછે છે
प्रश्न-(जीवेणं भंते ! हसमाणे वा उस्सुयमाणे वा कइ कम्मपयडीओ बधइ ?) महन्त ! सत! 4241 सुस्तापाणी प्रतियोन। म मांधे छ ? उत्तर-( गोयमा ! प्रत्तविहबंधए वा अढविहबधए वा-एवं जाव वेमाणिर) 3 गीतस! अव संसारी ३ सात प्रा२न भनि। ५५ બાંધે છે. અથવા આઠ પ્રકારનાં કર્મોને બંધ બાંધે છે. વૈમાનિક પર્યન્તના જીવના વિષયમાં આ પ્રમાણે જ સમજવું. હવે નારકાના વિષયમાં ગૌતમસ્વામી प्रश्न पूछे छ । (नेर इएणं हसमाणे वा उस्सुयमाणे वा कइकम्मपयडीओ बधइ ?) ભદન્ત! હસતે તથા ઉદિત નારક જીવ કેટલી કમ પ્રકૃતિને બંધ બાંધે છે?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૪