________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श.३.उ.६५०१ मिथ्यादृष्टेरनगारस्य विकुर्वणानिरूपणम् ७३३ पृच्छति-'से भंते' हे भदन्त ! स अनगारः किम् 'तहाभाव' तथाभावं 'जाणइ, पासइ ? जानाति, पश्यति ? अथवा 'अण्णहाभावं' अन्यथाभावं 'जाणइ, पासइ ?' जानाति, पश्यति ? भगवानाह-'गायमा !' हे गौतम ! 'णो तहाभाव' नो तथाभाव याथातथ्येन 'जाणइ, पासइ' जानाति, पश्यति, अपितु 'अण्णहाभाव' अन्यथाभावं तद्वैपरीत्येन 'जाणइ पासइ' जानाति, पश्यति, गौतमस्तत्र कारणं पृच्छति-'से केणटुणं जाव-पासइ ?' तत् केनार्थेन यावत्-पश्यति ? यावत्करणात् 'नो तथाभावं जानाति, पश्यति, (अपितु) अन्यथाभावं जानाति' इति संग्राह्यम् । भगवानाह-'गायमा !' हे गौतम ! 'तस्स खलु एवं भवइ' तस्य खलु एवं भवति-यत्-‘एस खलु वाणाकि तहाभावं जाणइ, पासइ, अन्नहाभाव जाणइ पासइ!' हे भदन्त वह उस जनपद समूहको तथाभावसे जानता देखता है कि अन्यथा भाव से जानता देखता है। इसका उत्तर देते हुए प्रभु कहते हैं कि 'गोयमा' हे गौतम ! 'णो तहाभाव जाणइ पासई' वह तथाभावसे यथार्थरूपसे-नहीं जानता देखता है । अपितु 'अण्णहाभाव जाणइपासई' अन्यथाभावसे-विपरीतरूपसे ही जानता देखता है । अब गौतम इस अन्यथाभावसे जानने में प्रभुसे कारण पूछते है-'से केपट्टेणं जाव पासई' कि हे भदन्त ! वह अन्यथाभावरूप से जानता देखता हैं, यथार्थरूपसे नहीं जानता देखता हैं इसमें क्या कारण है ? भगवान् इसका उत्तर देतेहुए गौतम से कहते है 'गोयमा' हे गौतम! तस्स खलु एच भवई' उसके चित्तमें ऐसा विचार आता हैं कि 'एस खलु
प्रश्न- से भंते ! कि तहाभावं जाणइ, पासइ, अन्नहाभावं जाणइ पासई ? હે ભદન્ત ! તે અણગાર તે જનપદસમૂહને યથાર્થરૂપે જાણે અને દેખે છે, કે અયથાર્થ રૂપે જાણે છે અને દેખે છે?
उत्तर-'गोयमा 3 गौतम ! 'णो तहाभावं जाणइ पासई ते म॥२ ते तेने यथार्थ३ नेता नथी, ५] 'अनहाभावं जाणइ पासई' अयथार्थ ३५ oned છે અને દેખે છે.
प्रभ-'से केणणं भंते ! जाव पास?3 बहत ! ॥ २थे आ५ એવું કહે છે કે તે અણગાર તેને અયથાર્થ ભાવે જાણે છે અને દેખે છે, યથાર્થરૂપે જાણતે દેખતે નથી?
____ उत्तर-'गोयमा ! गौतम ! 'तस्स खलु एवं भव' माणुगाना स्यत्तमा मेरो पियार माव छ 'एस खलु वाणारसी नयरी An area
श्री. भगवती सूत्र : 3