________________
६६८
भगवतीसूत्रे धारणपतिपादनञ्च । ततः पर्यस्तिकायुक्तपुरुषाकारवैक्रियस्वशरीरधारितया पर्यङ्कयुक्त पुरुषाकारबैक्रिय स्वरूप धारितया च अनगारस्य आकाशे उत्पतनसामथ्यप्रतिपादनाय प्रश्नोत्तरम् ततः अश्व-हस्ति-सिंह-व्याघ्र-वृक-द्वीपी-ऋक्षतरक्ष शरभ रूपाणि विकुर्वितुम् अभियोक्तुं वा अनगारस्य सामर्थ्यप्रतिपादनाय, बाह्यपुद्गलपर्यादानकथनम् ततः आत्मद्धा नो परद्धा, आत्मकर्मणा, ना परकर्मणा, आत्मप्रयोगेण नो परप्रयोगेण अनगारस्य गमननिरूपणम्, ततोऽनगारस्य अश्वाद्यनुप्रवेशेन व्याप्रियमाणतया अभियुञ्जानस्य अश्वादिभिन्नत्वप्रतिपादन पुरस्सरं साधुत्व प्रतिपादनम्, ततो मायिनः सकषायस्यानगारस्य अभियोगात्मकविकुर्वणाप्रतिपादनम् आभियोगिकदेवतया तदुत्पत्तिनिरूपणश्च, रूपको धरनेवालेका कथन, पलौथी माड करके बैठनेवाले पुरुषके आकार की तरह वैक्रियशरीरधारी पुरुषका आकाश गमन वर्णन, पर्यङ्कासन से युक्त पुरुषके बैठने के आकारकी तरह वैक्रियस्वरूप धारी पुरुष का आकाशमें गमन कथन, अश्व, हस्ती, सिंह, व्याघ्र, वृक, द्वीपी, ऋक्ष, रीछ, तरछ-व्याघ्र जाति विशेष और शरभ इनके रूपोंकी विकुर्वणा करने की अथवा अभियोजना करने की अनगारमें शक्ति है. इसके लिये उसे बाह्य पुद्गलोका ग्रहण करना पडता है ऐसा कथन, आत्म ऋद्धि से, न कि परकी ऋद्धि से, आत्मकर्म से, न कि परके कर्मसे,
आत्मप्रयोग से, न कि परके प्रयोग से अनगार गमन करता है ऐसा निरूपण, अनगार अश्व आदि के रूपमें विकुर्वाणा करता हुआ भी अथवा अश्वआदिके रूपमें अभियोजना युक्त होता हुआ भी वह इन रूपों से भिन्न है ऐसा प्रतिपादन, मायो कषाययुक्त अनगार ही अभिકરનારનું કથન. પલાંઠી વાળીને બેઠેલા પુરુષના આકારની જેમ વૈક્રિયશરીરધારી પુરુષના આકાશગમનનું વર્ણન, પર્યકાસને બેઠેલા પુરુષના આકારની જેમ કિયशरीरधारी पुरुषना 241122 मननु ४थन. २व, थी, सिड, वाघ, १३, द्वीपी, રીંછ, તરછ અને શરભનાં રૂપની વિકુણા કરવાની અથવા અભિયાજના કરવાની શકત અણગારમાં છે, તે માટે તેને બાહ્યપુદ્ગલો ગ્રહણ કરવા પડે છે એવું કથન. અણગાર આત્મઋદ્ધિથી, આતમકમથી અને આત્મપ્રગથી ગમન કરે છે, નહીં કે પરદ્ધિથી, પરકર્મથી અને પરપ્રાગથી, એવું નિરૂપણ અશ્વ આદિના રૂપે વિદુર્વણ અથવા અભિયેજના કરવા છતાં પણ અણગાર તે રૂપથી ભિન્ન છે, એવું પ્રતિપાદન. માથી કષાયયુકત અણગાર જ અભિયેગાત્મક વિકુર્વણ કરે છે એવું કથન, અભિગિક
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૩
