________________
अमेयचन्द्रिकाटीका श.३.उ.४ सू०४ जीवपरलोकगमनस्वरूपनिरूपणम् ६४३ तेजोलेश्या, पदमलेश्या शुक्ललेश्या च, तत्र प्रथमास्तिस्रः क्रमशः अशुभतमाः, अशुभतराः, अशुभाश्च किन्तु चरमा स्तिस्त्रः शुभाः, शुभतराः, शुभतमाश्च बोध्याः । एतासु चाद्याश्चतस्रोलेश्याः भवनपतिवानव्यन्तराणां भवन्ति, आधास्तिस्रो नैरयिकानाम् , ज्योतिष्कदेवानां वैमानिकेन प्रथमद्वितीयकल्पवासिनाम् च तेजोलेश्या, तृतीयचतुर्थपञ्चमकल्पवासिनां वैमानिकानां पद्मलेश्या ततः परेषां देवानां शुक्लालेश्या, मनुष्याणां तिरश्वां च षडपिलेश्याः सम्भवन्ति
तिरश्चां मध्येऽपि पृथिव्यपवनस्पतिषु आधाश्चतस्रोलेश्याः, तेजो वायुविकलेनीललेश्या, कापोतलेश्या, तेजोलेश्या, पद्मलेश्या और शुक्ललेश्या' इस प्रकारसे ६ छह भेद कहे है। इनमें प्रथमकी 'कृष्णलेश्या, नीललेश्या, कापोतलेश्या' ये तोन लेश्याएँ क्रमशः अशुभतम, अशुभतर और अशुभ होती है, तथा तेजोलेश्या, पद्मलेश्या और शुक्ललेश्या ये तीन लेश्याएँ क्रमशः, शुभ, शुभतर और शुभतम होती है इन पूर्वोक्त ६ छह लेश्याओं में आदिकी चार लेश्याए भवनपति और वानव्यन्तर इन देवोंके होती है । तथा-कृष्ण, नील, और कापोत ये तीन लेश्याएँ नारक जीवोंके होती हैं। ज्योतिष्क देवोंके एवं वैमानिक देवों में प्रथम द्वितीय कल्पवासी देवों के तेजोलेश्या होती है। तीसरे, चौथे
और पांचवे कल्पमें रहने वाले देवोंके पद्मलेश्या होती है। इनके बाद के देवोंके शुक्ललेश्या होती है । मनुष्य एवं तिर्यञ्चों में छहौं लेश्याएँ होती है । तिर्यश्चों में भी पृथिवी काय, अपकाय, और वनस्पति काय इन तीन कायों में आदि की चार-कृष्ण, नील, कापोत
और तेजालेश्याएँ-होती हैं । तेजस्काय, वायुकाय और विकलेन्द्रिय वेश्या, (3) बातोश्या, (४) तन्नोश्या, (५) पोश्या, (BAसवेश्या.' तमानी पड़ती ત્રણ લેશ્યાઓ-કૃષ્ણલેશ્યા, નીલલેશિયા અને કાપતલેશ્યા–અનુક્રમે અશુભતમ, અશુભતર અને અશુભ છે. તથા તેજલેશ્યા, પદ્મશ્યા અને શુકલેશ્યા અનુક્રમે શુભ શુભતર અને શુભતમ છે. પહેલી વાર લેશ્યાઓ ભવનપતિ અને વાન વ્યંતર દેવમાં હોય છે. કૃષ્ણ, નીલ અને કાપત, એ ત્રણ લેસ્યાઓ નારક માં હોય છે.
તિષ્ક દે અને વૈમાનિક દેવોમાંથી પહેલા અને બીજા કલ્પવાસી દેવામાં તેજલેશ્યા હોય છે. ત્રીજા, ચેથા અને પાંચમાં કલ્પમાં રહેનારા દેવમાં પલેશ્યા હોય છે. અને ત્યાર પછીનાં કપમાં રહેનારા દેશમાં શુકલેશ્યા હોય છે. મનુષ્યો અને તિયામાં છએ છ લેસ્યાઓ હોય છે. પૃથ્વીકાય, અપકાય અને વનસ્પતિકાય, એ त्रणे अयोमा परी न्यार सेश्यामे।-, नीस, अयोत मन तेन्वेश्या- होय छे.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૩
