________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श.३ उ.४ म.४ जीवपरलोकगमनस्वरूपनिरूपणम् ६३९ वैमानिकानां प्रशस्तलेश्याप्रदर्शनाय गौतमःपुनःपृच्छति-'जाव जीवेणे भंते ! इत्यादि । हे भदन्त ! 'जे भविए जोइसिएमु उववजिए पुच्छा' यः खलु जीवः यावत्-ज्योतिष्केषु उपपत्तुं जन्म ग्रहीतुं भव्यः योग्यः तस्यापि विषये मम पृच्छा वर्तते ! यावत्करणात-भवनपति-वानव्यन्तरौ संग्राह्यौ । भगवानाह 'गोयमा ! हे गौतम ! 'जल्लेसाई व्वाई' यल्लेश्यानि द्रव्याणि 'परियाइत्ता' पर्यादाय परिगृह्य जीवः कालं 'करेइ करोति 'तल्ले सेसु उववज्जई तल्लेश्येषु उपपद्यते, प्रकृते दृष्टान्तं प्रदर्शयति-तंजहा-तेउलेसेसु' तद्यथा तेजोलेश्येषु यव्या' इस तरह-नारकसूत्रके कथनके अनुसार-असुरकुमार आदि के जो कृष्ण आदि लेश्या होती है, वह लेश्या उन असुरकुमार आदिकोंके कहना चाहिये । अब गौतम ज्योतिष्क एवं वैमानिकों में प्रशस्त लेश्या प्रकट करानेके लिये प्रभु से कहते हैं कि-'जाव जीवेणं भंते ! जे भविए जोइसिएसु उववजित्तए 'पुच्छा' हे भदन्त ! जो जीव यावत् ज्योतिष्कों में जन्म धारण करनेके योग्य है उसके विषयमें मैं पूछना चाहता हूं तो आप मुझे समझाइये-यहां यावत् शब्द से भवनपति और वानव्यन्तर इन दोनोंका ग्रहण हुआ है। तब प्रभुने कहा-'गोयमा' हे गौतम ! मैं इस विषयमें कहता हूंसुनो-'जल्लेसाई दव्वाइं परियाइत्ता कालं करेइ तल्लेसेसु उववजह' जैसी लेश्यावाले द्रव्यों को ग्रहण करके जीव मरता है, वह उसी लेश्यावाले में उत्पन्न होता है । इसी बातको 'तं जहा' दृष्टान्त द्वारा प्रदर्शित किया जाता है कि-'तेउलेसेसु' ज्योतिष्क योग्य जीव तेजो આ રીતે-નારક સૂત્રના કથન પ્રમાણે- અસુરકુમાર આદિની જે કૃષ્ણ આદિ લેસ્યા હોય છે, તે લેશ્યા તે અસુરકુમાર આદિમાં કહેવી જોઈએ. હવે તિષ્ક અને વૈમાનિક દેવામાં જે પ્રશસ્ત લેશ્યાઓ હોય છે તેને પ્રકટ કરતા ગૌતમ સ્વામી કહે છે કે – 'जाव जीवे णं भंते ! जे भविए जोइसिएमु उववज्जित्तए पुच्छा' 3 महन्त ! જે જીવ ભવનપતિ, વાતવ્યન્તર અને તિષ્કમાં જન્મ ધારણ કરવાને ગ્ય હોય છે, તે જીવ કોલ કરીને કઈ લેશ્યાવાળાઓમાં ઉત્પન્ન થાય છે? તેને ઉત્તર મહાવીર પ્રભુ नीय प्रभा मा -गोयमा ! ॐ गौतम! 'जल्लेसाई दवाइं परियाइत्ता कालं करेइ तल्लेसेसु उववज्जइ' ा वेश्यावon द्रव्यने अY ४ीने ७१ કાલ કરે છે, એવી લેશ્યાવાળામાં તે જીવ ઉત્પન્ન થાય છે. એ જ વાતને દષ્ટાન્ત दा। नीय प्रमाणे समजामा मावेन छ- तंजहा तउलेसेस ७३ भरती
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૩