________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ३. उ.२ स.१ भगवत्समवसरणम् चमरनिरूपणश्च ३३३ ल्लक्षसंख्यका असुरकुमारावासाः वर्तन्ते सर्वसम्मेलनेन चतुष्षष्टिलक्षसंख्यका असुरकुमारावासा भवन्ति इति फलितम् , भवनादिवर्णनं प्रज्ञापनायाम् द्रष्टव्यम् तत्र 'जाव'-यावत् 'दिवाई भोगभोगाई। दिव्यान् भोगभोगान 'भुजमाणा' भुञ्जानाः विहरन्ति । ततो गौतमस्तेषामधोगमनसामर्थ्य पृच्छति'अत्थिणं भंते !' इत्यादि । हे भगवन् ! तेषामसुरकुमारदेवानाम् 'अहे गतिविसये' अधोगतिविषयः अधोलोकगमनसामर्थ्यम् 'अस्थिणं' अस्ति खल्लु किम् ? भगवान् अङ्गीकरोति-'हंता, अत्थि' हन्त, अस्ति, अर्थात् तेषां निजस्थानादधोगमनसामर्थ्यमवश्यमेवास्ति । गौतमः पुनः पृच्छति- केवइयं च णं' रावास हैं। वलि इन्द्र की राजधानी बलिचंचा है। इसमें तीसलाख ३० असुरकुमारके आवास हैं । इन दोनों को जोड देने से असुरकुमारों के आवाम (भवन) सब चौंसठ लाख ६४ हो जाते हैं। भवनादिकों का वर्णन प्रज्ञापनासूत्र में है सो वहां से देखलेना चाहिये। इस तरह उन देवतावासों में रहते हुए ये असुरकुमार देव यावत् दिव्य भोगों को भागते हुए आनन्द से 'विहरंति ' अपना समय व्यतीत करते रहते हैं।
अब गौतम प्रभु से इन असुरकुमार देवों में अधोगमन सामर्थ्य कितना है इस विषय को पूछने के अभिप्राय से प्रश्न करते हैं कि 'अस्थि णं भंते' इत्यादि, हे भदन्त ! इन असुरकुमार देवों में अधोलोकगमन सामर्थ्य है क्या ? इस प्रश्न का उत्तर देते हुए प्रभु गौतम से कहते हैं 'हंता अत्थि' हां गौतम ! उन असुरकुઅસુરકુમારના ૩૪ ચોત્રીસ લાખ આવાસો છે. બલીન્દ્રની રાજધાની બલિચંચા છે. તેમાં ૩૦ ત્રીસ લાખ અસુરકુમારાવાસે છે. આ બન્ને રાજધાનીના આવાસોને સરવાળે ૬૪ ચેસઠલાખ થાય છે. ભવતાવાસોનું વર્ણન પ્રજ્ઞાપના સૂત્રમાં કરવામાં આવ્યું છે. તે ત્યાંથી વાંચી લેવું. તે પ્રકારના ભાવનાવાસમાં રહેતા અસુરકુમાર દેવ દિવ્ય ભેગે ભગવે છે અને "विहरंति" पाताने। समय सुभयनथी व्यतीत ४२ छे.
હવે ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને, અસુરકુમારની નીચે, ઊંચે અને તિરછી ગતિ કરવાની શક્તિ વિષે નીચે પ્રમાણે પ્રશ્ન પૂછે છે–
"अत्थिणं भंते ! त्या" 3 महन्त ! | 240 मसुर भा२। मधोसोमi ગમન કરવાને સમર્થ છે?
"हंता अस्थि गौतम ! असुरशुभार वो पाताना स्थानथी नीये ४६ शવાની શકિત અવશ્ય ધરાવે છે.
श्री भगवती सूत्र : 3