________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० २ ० २ सू०१ समुद्घातस्वरूपनिरूपणम् ७६१ च यथास्थूलान् वैक्रियशरीरनामकर्मपुद्गलान् माग्बद्धान शातयति = विनाशयति, यथा सूक्ष्मांश्चादत्ते ।
"वेउन्धियसमुग्धारण समोहन्नइ संखेज्जाइंजोयणाइं दंड निसिरइ अहावायरेपोग्गले परिसाडेइ अहासुहुमे पोग्गले आइन्ति"
वैक्रियसमुद्घातेन समवहंति. संख्येयानि योजनानि दण्डं निसृजति यथा बादरान् पुद्गलान् परिशातयति यथा सूक्ष्मान् पुद्गलानाददातीति । छाया---
एवं तैजसाहारकसमुद्धातावपि व्याख्येयो केवलिसमुद्घातेन समवहतः केवलि वेदनीयादिकर्म पुद्गलान् शातयति इति ।
एतेषु सर्वेषु समुद्घातेषु शरीरात् जीवप्रदेशानां बहिनिगमनं भवति.सर्वे चैतेसमुद्घाता अन्तर्मुहूर्त्तमाना भवन्ति । केवलं केवलिसमुद्घातोऽष्टसामयिकः। एतेच बांध रक्खा है नष्ट करता है और उनके नष्ट करनेके बाद वह आत्मा यथासूक्ष्म वैक्रियशरीरनामकर्मके पुद्गलोंको ग्रहण करता है। कहा भी है।
"वेउव्वियसमुग्घाएणं समोहन्नइ, संखेजाइं जोयणाई दंडं निसिरह, भहायायरे पोग्गले परिसाडेइ, अहासुहुमे पोग्गले आइयंति " जीव वैक्रियसमुद्घात करता है। इस समुद्घात में वह संख्यात योजनतक अपने आत्मप्रदेशों को दण्डाकार रूप में लंबा करता है, यथा बादर पुद्गलों की वह परिशाटना करता है और यथामूक्ष्म पुगलों को वह ग्रहण करता है। इसी तरह से तैजस समुद्घात और आहारक समु. द्घात इन दो समुद्घातों को भी जानना चाहिये।
इन समस्त समुद्घातों में शरीर से जीव के प्रदेशों का बाहर निकलना होता है । इन सब समुद्घातों का काल अन्तर्मुहूर्त का होता है। પહેલેથી બાંધી રાખ્યાં હોય છે, તેમને નષ્ટ કરે છે. અને તેમને નાશ કર્યા પછી તે આત્મા યથાસૂફમ વૈક્રિય શરીર નામકર્મનાં પુલને ગ્રહણ કરે છે. Bथु छ- ( वेउव्वय समुग्याएण समोहन्नइ, संखेज्जाई जोयणाई दंड निसिरइ, अहावायरे पोग्गले परिसाडेइ अहासुहुमे पाग्गले आइयति ) ७१ यि समुद्धात કરે છે. તે સમુદ્રઘાતમાં તે પોતાના આત્મપ્રદેશને દંડાકારે સંખ્યાત જન સુધી લંબાવે છે, યથા બાદર પુદ્ગલેની તે પરિશાટન કરે છે અને યથાસૂમ પુતલેને તે ગ્રહણ કરે છે એ જ પ્રમાણે તજસ સમુદ્ર ઘાત અને આહારક સમુદ્દઘાત વિષે પણ સમજવું. તે બધા સમુદ્દઘાતમાં આત્મપ્રદેશનું શરીરમાંથી બહાર નિર્ગમન ( નીકળવાની ક્રિયા) થાય છે. તે બધા સમુદ્યાને સમય અન્તર્મુહૂર્તને હોય છે. ફક્ત કેવલિ સમુહૂઘાતને કાળ આઠ સમયને કહ્યો છે,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
