________________
प्रमेयचन्द्रिका टोका श० २ ० २ सू. १ समुद्घातस्वरूपनिरूपणम् ७५९ मस्थिय समुग्धायवज्ज' इति यथा ' कइणं भंते ! छाउमत्थिअसमुद्घायापन्नत्ता' इत्यादि प्रकरणमत्र न वाच्यम् तेषां षटक्त्वात् , अत्रतु सप्तसमुदघातानां प्रकरण मिति। " समुग्धायपयं" इतिप्रज्ञापनायाः षट्त्रिंशत्तमं समुद्घातपदमिहनेतव्यम् तच्चेस्थम् ' कइणं भन्ते ! समुग्धाया पण्णत्ता' 'गोयमा ! सत्त समुग्धा पण्णत्ता' " ते जहा" "वेयणा समुग्धाए इत्यादि समुद्घातविषये भवति इयं गाथा--
___ "वेयणकसायमरणे वेउब्धियतेउए आहारे ॥
केवलिए चेवभवे, जीवमणुस्साणसत्तेव"॥ तात्पर्य इस प्रकार से है-(कइणं भंते ! छाउमत्थिय समुग्धाया पन्नत्ता) हे भदन्त ! छानस्थिक समुद्घात कितने कहेगये हैं ? सो इस प्रकरणको यहां छोड देना-अर्थात्-यह प्रकरण यहां ग्रहण नहीं करना चाहिये, क्यों कि छानस्थिक समुद्घात छह होते हैं और यहां प्रकरण चल रहा है सात समुद्घातका सो प्रज्ञापना सूत्र में जो सात समुद्घात का प्रकरण आया है उसे ही यहां समुद्घात प्रकरण समझने के लिये ग्रहण करना चाहिये, छह समुदघात का वर्णन करनेवाला प्रकरण यहां ग्रहण नहीं करना चाहिये ! शेष सब ग्रहण कर लेना चाहिये । (समुग्यायपयं) यह प्रज्ञापना का छत्तीसवां पद है इसमें समुद्घात संबंधी विवेचन हुआ है सो इस पद को यहां लेना चाहिये, यह पद इस प्रकार से है (कइणं भंते । समुद्घाया पण्णत्ता गोयमा सत्त समुद्घाया पण्णत्ता, ते जहा वेयणा समुद्घाए, कसायसमुद्घाए ) इत्यादि । समुद्घातके विषयमें यह गाथा भी है
छोडी मा थननु तात्यय नये प्रभारी छ-( कइणं भंते ! छाउमत्थिय समुग्घाया पन्नत्ता ?) डे महन्त ! छास्थि: समुद्धात टा छ ? तो तेने લગતા પ્રકરણને અહીં છોડી દેવાનું છે તે પ્રકરણ અહીં ગ્રહણ કરવાનું નથી, કારણ કે છાઘસ્થિક સમુદૂઘાત છ હોય છે અને અહીં સાત સમુદ્દઘાતનું પ્રકરણું ચાલી રહ્યું છે પ્રજ્ઞાપના સૂત્રમાં સાત સમુદુઘાતનું જે પ્રકરણ છે તે પ્રકરણ જ અહીં સમુદઘાત પદથી ગ્રહણ કરવાનું છે, છ સમુદુઘાતનું વર્ણન કરનાર પ્રકરણ અહીં ગ્રહણ કરવાનું નથી. કારણ કે સમુહૂવાત તો સાત છે. (समुग्घायपय) ते प्रज्ञापन सूत्रनुं छत्रीसभु ५४ छे. तेभा समुद्धातानुं वन કર્યું છે. તો તે છત્રીસમું પદ અહીં ગ્રહણ કરવાનું છે. તે પદ આ પ્રમાણે છે ( कइण भंते ! समुग्घाया पण्णत्ता! गोयमा ! सत्तसमुग्धाया पण्णत्ता, तं जहावेयणासमुग्याए, कसायसमुग्घाए) इत्यादि ! सभुधात विष A ५४ छ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨