________________
भगवतीस्त्रे हणात्-अवकाशान्तराणीति । एवमग्रेऽपि विज्ञेयम् । अवकाशान्तराणि-पृथिव्या अधोवाकाशानि सप्त १ । 'वाय' इति-वाता:-तनुवाताः सप्त २ । 'घण' इति घना:-धनवाताः सप्त ३ । 'उदहि' इति उदधयः-घनोद्धयः सप्त ४। अबकाशान्तरादीनां सप्तमु पृथिवीषु प्रत्येकस्मिन्नेकैकसद्भावात्ते सप्त भवन्ति । 'पुढवी' इति पृथिव्यः नारकपृथिव्यः सप्त ५। 'दीवा य' इति द्वीपाश्च जम्बूद्वीपादयोऽसंख्येयाः६। 'सागरा' इति सागराः समुद्राः लवणसमुद्रादयोऽसंख्येयाः७। 'वासा' इति वर्षाणि-भरतादिक्षेत्राणि सप्त ८। ' नेरइयाई नैरयिकादयश्च तुर्विंशतिदण्डकाः९। 'अत्थिय' इति अस्तिकायाः-धर्मास्तिकायादिकाः पञ्च१० । 'समया' इति समयाः कालविभागाः ११। 'कम्माई' इति कर्माणि ज्ञानावरणीयादीन्यष्ट १२ । 'लेस्साओ' लेश्याः कृष्णादयः षट् १३ । गा॥१॥ 'दिट्टी' इति दृष्टयः-मिथ्यादृष्टयादिकास्तिस्रः १४। 'दंसण' इति दर्शनानि चक्षुरादीनि चत्वारि १५ । 'गाणा' ज्ञानानि-मतिश्रुतादीनि पञ्च १६ । 'सण्णा, इति सज्ञाः अवकाश द से यहां पदैकदेश में पदसमुदाय के ग्रहण करने के नियम से अवकाश न्तर कहना चाहिए। आगे भी इसी तरह से जानना चाहिये। ये अवकाशान्तर सातों पृथिवियोंमें से एकर पृथिवीके नीचे रहने के कारण सात होते हैं, क्यों कि सातों पृथिवियोंमें जो परस्परमें अन्तराल है वही अवकाशान्तर है । वात-तनुवात, घन-घनवात७, उदधि-घनोदधि, नारकपृथिवीयां ७, जंबूद्वीप आदि असंख्यातद्वीप, लवणसमुद्र आदि असंख्यात समुद्र, भरत आदि सात क्षेत्र, नैरयिक आदि चोईस दण्डक, धर्मास्तिकायादिक पांच, अस्तिकाय, समय-कालविभाग, ज्ञानावरणीय आदि आठ कर्म, कृष्णादिक छ लेश्याएँ, मिथ्यादृष्टि आदिक तीन दृष्टियां, चक्षुर्दर्शनादिक चार दर्शन, मतिज्ञान आदि पांच ज्ञान, आहारसंज्ञा आदि અવકાશ પદ દ્વારા અહીં અવકાશાન્તર સમજવું જોઈએ. તે અવકાશાન્તર સાત છે. કારણ કે સાતે પૃથ્વીમાંની દરેક પૃથ્વીની નીચે અવકાશાન્તર હોય છે. સાતે પૃથ્વીઓમાં પરસ્પરની (એકબીજીની) વચ્ચે જે અન્તરાલ છે તેને જ म न्त २ ४ छे. वात-तनुपात ७, धन-धनवात, धि-धनोहधि ७, નારક પૃથ્વીઓ ૭, જંબુદ્વીપ વગેરે અસંખ્યાત દ્વીપ, લવ સમુદ્ર વગેરે અસંખ્યાત સમુદ્ર, ભરત વગેરે ૭, ક્ષેત્ર, નરયિક વગેરે ૨૪ દંડક, ધર્માસ્તિકાય વગેરે પ અસ્તિકાય, સમય-કાલવિભાગ, જ્ઞાનાવરણીય વગેરે ૮ કર્મ, કૃષ્ણ દિક ૬ લેસ્યાઓ, મિથ્યાષ્ટિ વગેરે ત્રણ દષ્ટિયો ચક્ષુર્દશન વગેરે ૪ દર્શન, મતિજ્ઞાન વગેરે પાંચ જ્ઞાન, આહાર સંજ્ઞા વગેરે ૪ સંજ્ઞાઓ, ઔદારિક વગેરે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૨
